اثر کشت مخلوط سه تیپ رشدی لوبیا در سری های جایگزینی بر عملکرد و اجزای عملکرد آنها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• یونس رامش جان ¹
• علیرضا کوچکی ²
• مهدی نصیری محلاتی ²
• سرور خرم دل ²

¹ دانشگاه فردوسی مشهد

² فردوسی مشهد

10.22067/jag.v1i1.72962

چکیده

چکیده
به منظور بررسی اثر ترکیب های مختلف کشت مخلوط بر عملکرد و اجزای عملکرد سه تیپ رشدی لوبیا شامل چیتی (Phaseolus vulgaris L.)، بلبلی (Vigna unguiculata L.) و قرمز (Phaseolus vulgaris L.) در سری های جایگزینی، آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با نه تیمار و سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 96-1395 اجرا شد. تیمارهای کشت مخلوط شامل 75%قرمز + 25%چیتی، 75%قرمز + 25%بلبلی، 25%قرمز+75%چیتی، 25%قرمز+ 75%بلبلی، 75%چیتی+ 25% بلبلی و 75%بلبلی+25% چیتی و کشت خالص هر سه تیپ رشدی بود. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و اجزای عملکرد شامل تعداد شاخه جانبی در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، طول بوته و وزن دانه در بوته بود. نتایج نشان داد که تعداد شاخه جانبی در بوته، تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت برای لوبیا چیتی تحت تأثیر نسبت‌های کشت مخلوط تیپ‌های رشدی قرار گرفت. برای لوبیا چشم بلبلی طول بوته، تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت و برای لوبیا قرمز فقط عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به طور معنی داری تحت تأثیر نسبت های کشت مخلوط تیپ های رشدی قرار گرفت. بیشترین عملکرد دانه و بیولوژیک از کشت خالص تیپ های رشدی لوبیا بود. و کمترین عملکرد بیولوژیک و دانه برای لوبیا چیتی از تیمار 25%چیتی+ 75%بلبلی(به ترتیب با 1660 و 262 کیلو گرم در هکتار)، لوبیا قرمز از تیمار 25%قرمز + 75%بلبلی(به ترتیب با 2453 و 597 کیلو گرم در هکتار) و لوبیا بلبلی از تیمار 25%بلبلی+ 75%چیتی(به ترتیب با 4333 و 1015 کیلو گرم در هکتار) حاصل شد. بجز تیمار های 75%قرمز + 25%بلبلی و 75%چیتی + 25%قرمز در کلیه نسبت های مخلوط LER بالاتر از ۱ بود و تیمار 75% بلبلی + 25% چیتی با 20/1LER= در بالاترین سطح قرار گرفت که این امر نشان دهنده افزایش کارایی و سودمندی زراعی نسبت های مختلف کشت مخلوط دو تیپ حاضر نسبت به کشت خالص است.

کلیدواژه‌ها

• واژه های کلیدی: بقولات
• سری جایگزینی
• سودمندی زراعی
• کشت مخلوط
• نسبت برابری زمین

---

عنوان مقاله [English]

Effect of intercroped bean types as replacement series on yield and yield components

نویسندگان [English]

• yunes rameshjan ¹
• AliReza koocheki ²
• Mahdi Nassiri Mahallati ²
• Surur Khoramdel ²

¹ Ferdowsi university of mashhad

² Ferdowsi university of mashhad

چکیده [English]

Abstract
In order to study the effect of different combinations of intercropping ratios on yield and yield components of three bean types in clding pinto bean (Phaseolus vulgaris L.), cowpea bean (Vigna unguiculata L.) and red bean (Phaseolus vulgaris L.) in replacement series, an experiment was conducted based on a randomized complete block design with nine treatments and three replications at the Agricultural Research field Faculty of Agriculture Ferdowsi University of Mashhad during 2016-2017 growing season. Intercropping treatments were 75% red bean+ 25% pinto bean, 75% red bean+ 25% cowpea bean, 25% red bean+ 75% pinto bean, 25% red bean+ 75% cowpea bean, 75% pinto bean+ 25% cowpea bean, 75% cowpea bean+ 25% pinto bean and their sole crops. The studied traits were seed yield, biological yield and yield components including number of lateral shoots per plant, number of pods per plant, number of seeds per pod, 100- seed weight, plant height and seed weight per plant. The results showed that the number of lateral branches per plant, number of pods per plant, seed yield, biological yield and harvest index for pinto bean and cowpea bean and plant height, number of pods per plant, seed yield, biological yield and harvest index, but for red bean only seed yield and biological yield were significantly affected by bean ecotypes in intercropping. By decreasing ratio of bean types in intercropping, seed yield and biological yield were declined, so the highest seed yield and biological yield were observed in their sole crops and the lowest biological yield and seed yield for pinto bean were obtained from 25% pinto bean + 75% cowpea bean (with 1660 and 262 kg.ha-1, respectively), for red bean were from 25% red + 75% cowpea bean (with 2453 and 597 kg ha-1, respectively) and for cowpea bean were from 25% cowpea bean+ 75% pinto bean (with 4333 and 1015 kg.ha-1, respectively). Except for 75% red bean+ 25% cowpea bean and 75% pinto bean + 25% red bean, in all intercropping ratios land equivalent ration (LER) was higher than one. The highest LER was obtained for 75% cowpea bean + 25% pinto bean with 1.20. therefor, intercropping ratios of bean types could increase the crop yield per unit area compared with their sole culture.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Fabaceac
• Replacement series
• Crop effectiveness
• Intercropping
• Land equivalent ratio