تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی کاکوتی چند ساله (Ziziphora Clinopodioides Lam.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• افسانه امین غفوری ¹
• علیرضا کوچکی ¹
• مهدی نصیری محلاتی ²
• محمد خیرخواه ³

¹ فردوسی مشهد

² فردوسی

³ گروه تکنولوژی تولیدات گیاهی، مجتمع آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی شیروان، ایران

10.22067/jag.v1i1.33387

چکیده

بمنظور مطالعه ویژگی‌های رشد و عملکرد بیولوژیکی، بذر و درصد اسانس گیاه دارویی کاکوتی چند ساله (Ziziphora Clinopodioides Lam.) در واکنش به تاریخ کاشت و تراکم بوته، آزمایشی در قالب فاکتوریل (4×3) با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 91-1390 و 92-1391 اجرا شد. فاکتور‏های مورد مطالعه شامل سه تراکم بوته (6، 8 و 10 بوته در متر مربع) و فاکتور دوم چهار تاریخ کاشت شامل (اول مهر، اول آبان، اول آذر و اول فروردین سال اول اجرای آزمایش) بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، قطر کانوپی، وزن خشک اندام هوایی، عملکرد بذر و درصد اسانس کاکوتی چند ساله بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت و تراکم بوته تأثیر معنی داری (01/0p≤) روی ارتفاع، قطر کانوپی، وزن خشک اندام های هوایی و عملکرد بذر در سال اول داشتند، اما در سال دوم و در هر دو چین، خصوصیات مورد بررسی معنی‌دار نبود. نتایج نشان داد که کاکوتی قابلیت کشت در هر دو فصل پاییز و بهار منطقه را داشت، اما بیشترین تولید برای تاریخ کاشت پاییز مشاهده شد، بطوریکه بالاترین وزن خشک اندام های هوایی در سال اول برای تاریخ کاشت آذر با 42/1442 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. با تاخیر در کاشت از آذر به فروردین ماه، وزن خشک اندام های هوایی در سال اول 225 درصد و در سال دوم برای چین اول و دوم به ترتیب برابر با 143 و 182 درصد کاهش یافت. اثر متقابل تاریخ کاشت و تراکم بوته بر خصوصیات مورد مطالعه در سال اول معنی دار (05/0p≤) بود. بیشترین وزن خشک اندام هوایی و عملکرد بذر در سال اول آزمایش در تاریخ کشت آذر با تراکم 10 بوته در متر مربع به ترتیب با 5/2004 و 98/261 کیلوگرم در هکتار و کمترین میزان این صفات برای تاریخ کاشت فروردین و تراکم 6 بوته در متر مربع به ترتیب با 9/280 و 64/42 کیلوگرم در هکتار حاصل گردید. تاریخ کشت پاییزه به دلیل طولانی تر بودن دوره رشد، نیاز آبی کمتر به واسطه بارندگی های زمستانه و بالا بودن رطوبت نسبی محیط و خنکی هوا بر کشت بهاره ارجحیت دارد.

کلیدواژه‌ها

• درصد اسانس
• دوره رشد
• عملکرد دانه
• وزن خشک اندام های هوایی

---

عنوان مقاله [English]

In order to study the effect of plant

نویسندگان [English]

• afsaneh aminghafori ¹
• alireza kocheki ¹
• mehdi nassiri ²
• Mohammad Kherkhah ³

³ Department of Plant Production Technology, Higher Education Complex of Shirvan, Northern Khorasan, Iran

چکیده [English]

In order to study the effect of plant density and sowing date on growth, biological and Seed yield of ziziphora (Ziziphora Clinopodioides Lam.), an experiment was conducted as a factorial arrangement based on completely randomized block design with three replications at the Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad, during two growing seasons of 2011-2012 and 2012-2013. The experimental treatments were plant density in three levels (6, 8, and 10 plant m-2) and sowing date in four levels (October, November, December , and March). Plant height, canopy diameter, inflorescence No. per branch, dry weight of shoots, seed yield, and essential oil content of ziziphora were measured and calculated accordingly. The results showed that the simple and interaction effects between plant density and sowing date were not significant on Plant height, canopy diameter, inflorescence No. per branch, dry weight of shoots, and seed yield of ziziphora at the second year and two cuts, but at the first year this factor were significant (p≤0.05). The highest of ziziphora dry weight of shoots were observed at the first year in the December (1442.42 kg.ha-). Although, delay in sowing date from December to march decrease dry weight of shoots at the first and the second year at one and two cuts up to 225% , 143% and 182%, respectively. The interaction effects between sowing date and plant density on the studying factor at the first year was significant (p≤0.05). The maximum dry weight of shoots and seed yield in the first year were obtain in December sowing date and plant density (10 plant m-2) (2004.5 kg.ha-1and 261.98 kg.ha-1), respectively and the lowest dry weight of shoots and seed yield were obtain in March sowing date and plant density (6 plant m-2) (280.9 kg.ha-1and 42.64 kg.ha-1), respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

• Essential oil content
• Seed yield
• dry weight of shoots