اثر تنش کم آبی بر کار آیی مصرف آب ارقام کلزا (Brassica napus L.) در شرایط مشهد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• سید حسام موسوی ¹
• جواد وفابخش ²
• رضا صدرآبادی حقیقی ³

¹ گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

² مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، ایران

³ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

10.22067/jag.v2i3.7662

چکیده

تنش خشکی یکی از عوامل کاهش عملکرد دانه و درصد روغن در کلزا (Brassica napus L.) می باشد. کارآیی مصرف آب کلزا در پاسخ به محدودیت آب در سال زراعی 89-1388 مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور آزمایشی با طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات طرق مشهد در استان خراسان رضوی اجرا شد که در آن مبنای آبیاری دو سطح تامین نیاز آبی شامل 80 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A برای شرایط عدم تنش و 120 میلی مترتبخیر از تشتک تبخیر کلاس A برای شرایط تنش قرار گرفت. تیمارهای رقم شامل هایولا401، هایولا330 ، پارک لند، گلد راش، بی پی18 و لندریس بودند. میانگین کارآیی مصرف آب در شرایط تنش 6/6 کیلوگرم بر متر مکعب آب با مصرف 3/3412 متر مکعب آب و در شرایط عدم تنش 5/4 کیلوگرم بر متر مکعب آب با مصرف 3/4612 متر مکعب آب بود. بیشترین کارآیی مصرف آب مربوط به رقم هایولا 401 با کارآیی4/7 کیلوگرم بر متر مکعب آب در شرایط تنش و کمترین مربوط به رقم گلد راش با کارآیی 6/2 کیلوگرم بر متر مکعب در شرایط عدم تنش بود. کارآیی مصرف آب در تولید روغن در ارقام مورد آزمایش تفاوت معنی دار داشت. به طوری که رقم هایولا 401 با 28/0 کیلوگرم روغن بر متر مکعب آب در شرایط عدم تنش بیشترین کارآیی و رقم بی پی 18 با 06/0 کیلوگرم روغن بر متر مکعب آب در شرایط تنش کمترین کارآیی را داشت. نتایج نشان داد که تنش کم آبی توانسته کارآیی مصرف آب را در ارقام تحت آزمایش در تولید ماده خشک و دانه به طور معنی دار افزایش دهد، اما تنش خشکی عملکرد روغن و کارآیی مصرف آب در تولید روغن در ارقام را بطور معنی داری کاهش داد.

کلیدواژه‌ها

• آبیاری
• تنش خشکی
• روغن
• گیاه دانه روغنی

---

عنوان مقاله [English]

Effect of water deficit on water use efficiency of canola (Brassica napus L.) cultivars in Mashhad condition

نویسندگان [English]

• Seyed Hesam Mousavi ¹
• Javad Vafabakhsh ²
• Reza Sadrabadi Haghighi ³

¹ Department of Agronomy, Islamic Azad University, Mashhad Branch, Mashhad, Iran

² Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Training Center, Iran

³ Islamic Azad University, Mashhad Branch, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Water deficit is a major factor influencing yield of canola (Brassica napus L.) seed yield and oil content. A field experiment was conducted during 2010 growing season in the Agriculture Research Station of Torogh, Mashhad, Iran to evaluate responses of canola cultivars to limited water. Experimental design was RCBD pattern with three replications. Treatments were two irrigation regimes (based on irrigation after 120 mm evaporation on class A pan for stress treatments and 80 mm evaporation for non stress treatments) and six rapeseed cultivars(hyola 401, Hyola 330, Parkland, Goldrush, BP18 and landrace). Results showed that water use efficiency was significantly affected by drought stress. Average of water use efficiency at all cultivars in stress treatments was 6.6 Kg per m3 water by 3412.3 m3 water used and 4.5 Kg per m3 water by 4612.3 m3 water used in non stress treatments. The highest and the lowest water use efficiency observed in Hyola 401 and Goldrush by 7.4 and 2.6 kilograms per m3 water in drought stress treatment, respectively. In addition to the ability of oil production by rapeseed cultivars under drought stress was affected and became less in drought stress. Hyola 401 had the highest oil content by 0.28 kg oil per m3 water in non stress and BP.18 had the lowest oil content 0.06 kg oil per m3 water in stress treatment. Results showed that water deficit can affect oil content significantly.

کلیدواژه‌ها [English]

• Drought stress
• Irrigation
• Oil content
• Oilseed crop

مراجع

1- Ahmadi, M., Khaje-Attari, A., Javidfar, F., Alizade, B., Amiri oghan, H., Alamkhomaram, M., and Azizinia, Sh. 2006. Results of rapeseed research projects, The Seed and Plant Research Institute (In Persian)

2- Aliari, H., and Shekari, F. 2000. Oilseeds, Farming and Physiology. Amidi Publication, Tehran, Iran. (In Persian)

3- Alizadeh, A., and Kamali, Gh. 2007. Water Use of Plants in Iran. Astan Qods Publication. (In Persian)

4- Azizi, M., and Fallahtoosi, A. 2001. The final report of rapeseed research projects in Khorasan Province. Khorasan Agriculture Research Center. p. 11-13. (In Persian with Summary)

5- Downey, R.K. 1983. Origin and description of Brassica oilseed in Kramer J.K. GFD Saur and W.J. Pigden (Eds.) High and low eurucic acid in rape seed oil production, usage, chemistry and toxicological evaluation. Academic Press. Toronto Canada. pp. 1-20

6- Farshi, A., Shariati, M., Jarolahi, M., Ghaemi, M., Shahabifar, V., and Tavalaie M. 2007. Estimation of water use of crops in Iran. Soil and Water Research Center. Agriculture Publication. 131. Pp. (In Persian)

7- Hall, A. 2003. Plant Reaction to Growth Condition. Ferdowsi Univesity of Mashhad Pub. P. 191-209. (In Persian)

8- Heidari Sharif Abad, H. 2000. Plant, Drought and Drought period. Range and Forest Research Center. (In Persian)

9- Hekmat shoar, H. 1993. Plant Physiology on Hard Condition. Niknam Publication (In Persian)

10- Koocheki, A. 2005. Farming in Dry Land. Mashad University, Iran. (In Persian)

11- Latifi, N. 1995. Effect of moisture deficiency on morphological aspect, dry matter and harvest index, before and after flowering stage of Canola. Indian Journal of Agricultural Science 2: 71-83.

12- Malek shahi, F., Dehghani, M., and Alizade, B. 2009. Evaluation of drought tolerance indices in some fall cultivars of Brassica napus. Natural and Science Agriculture 48: 77-89.

13- Masoudsinaki, J., Majidi, E., Shiranirad, A., Normohamadi, G., and Zarei, G. 2007. The effects of water deficit during growth stages of Canola. American-Eurasian Journal of Agricultural and environmental Sciences 2(4): 411-422 .

14- Nasri, M., Heidari sharifAbad, H., Shiranirad, A., Majidi Heravan, E., and Zamanizadeh, E. H. 2006. The effect water stress on physiological characters of rapeseed cultivars. Journal of Agriculture and Sciences 127-133. (In Persian with English Summary)

15- Schott, J. J., Bar-Hen, A., Monod, H., and Blout, F. 1994. Competition between winter rape cultivars under experimental conditions. Cahiers d’Etudes Research France. Agriculture 3:377-38

16- Sheikh, F. 2003. Investigation of drought tolerance of spring Canola cultivars. Master thesis, Agriculture university of Tabriz.

17- Stanhill, G. 1986. Water use efficiency. Advances in Agronomy 39: 53-85.

18- Vafabakhsh, J., Nassiri Mahallati, M., Koocheki, A., and Azizi, A. 2008. Effects of water deficiency on yield of Canola cultivars (Brassica napus L.). Iranian Journal of Field Crops Research 7: 285-292. (In Persian with English Summary)