تأثیر تناوب زراعی بر تراکم و زیست توده علف های هرز و عملکرد گندم (Triticum aestivum L.)

زارع فیض آبادی, احمد; رستم زاده, حمید رضا

doi:10.22067/jag.v5i3.29004

تأثیر تناوب زراعی بر تراکم و زیست توده علف های هرز و عملکرد گندم (Triticum aestivum L.)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، ایران

² دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

10.22067/jag.v5i3.29004

چکیده

به منظور مطالعه پویایی جمعیت علف های هرز گندم تحت تأثیر تناوب های زراعی مختلف در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی جلگه رخ در سال زراعی 89- 1388 روی پروژه پنج ساله با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار شامل هشت نظام تناوبی: 1) کشت مداوم گندم 2) گندم– گندم– گندم- کلزا – گندم 3) گندم– چغندرقند– گندم– چغندرقند– گندم 4) گندم– سیب زمینی– گندم– سیب زمینی– گندم 5) گندم– سیب زمینی– گندم– کلزا – گندم 6) گندم– چغندرقند– گندم– سیب زمینی– گندم 7) گندم– ذرت علوفه ای– گندم– سیب زمینی– گندم 8) گندم– ذرت علوفه ای– گندم– چغندرقند– گندم انجام شد. به منظور مقایسه جمعیت و زیست توده علف های هرز از تیمار های مورد آزمایش نمونه برداری در چهار مرحله رشدی گندم شامل آغاز: پنجه دهی، ساقه دهی، سنبله دهی و مرحله شیری دانه به همراه یادداشت برداری های لازم شامل شناسایی علف های هرز در سطح گونه، تعداد علف های هرز، وزن تر و وزن خشک علف های هرز و همچنین عملکرد دانه گندم برای تیمار های تناوب زراعی به صورت جداگانه انجام شد. نتایج تجزیه واریانس تناوب زراعی بر تراکم علف های هرز و وزن زیست توده علف های هرز در هر چهار مرحله نمونه برداری درسطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین وزن زیست توده علف های هرز در مرحله سوم هم زمان با سنبله دهی گندم بود و بیشترین وزن خشک علف های هرز در هر چهار مرحله در تناوب زراعی، کشت مداوم گندم و کمترین آن در تناوب 5 و بالاترین تراکم علف-های هرز طی چهار مرحله نمونه برداری در تناوب های زراعی 7، 3 و 6 مشاهده شد. عملکرد دانه گندم کلیه تیمارهای تناوبی از افزایش معنی داری نسبت به کشت مداوم گندم بر خوردار بودند و عملکرد تک کشتی گندم، کمتر از عملکرد دانه گندم در شرایط تناوبی آن بود. تراکم، تنوع و وزن زیست توده بیشتر علف های هرز تناوب زراعی کشت مداوم گندم در مقایسه با سایر تناوب های زراعی می تواند تا حد زیادی در کاهش عملکرد دانه گندم این تناوب مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of crop rotation on weed density, biomass and yield of wheat (Titicum aestivum L.)

نویسندگان [English]

Ahmad Zare Feiz Abadi ¹
Hamid Reza Rostamzadeh ²

¹ Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Training Center, Iran

² Islamic Azad University, Mashhad Branch, Mashhad, Iran

چکیده [English]

In order to study the weed populations in wheat, under different crop rotations an experiment was carried out at Agricultural Research Station of Jolgeh Rokh, Iran. During growing season this project was done in five years, based on Randomized Complete Bloch Design with three replications, on Crop rotations included: wheat monoculture for the whole period (WWWWW), wheat- wheat- wheat- canola- wheat (WWWCW), wheat- sugar beet- wheat-sugar beet- wheat (WSWSW), wheat- potato- wheat- potato- wheat (WPWPW), wheat- potato- wheat- canola- wheat (WPWCW), wheat- sugar beet- wheat- potato- wheat (WSWPW), wheat- maize- wheat- potato- wheat (WMWPW), wheat- maize- wheat- sugar beet- wheat (WMWSW). Data analysis was done in fifth year. Weed sampling was done at four growth stages of wheat, including tillering, shooting, heading and soft dough stage of grains. Density, dry and fresh weight of each weed species per unit area, besides wheat grain yield were determined. All analysis of variances for traits related to weed were statistically significant (p≤0.01). The highest weed biomass was obtained in heading stage of wheat, and the greatest weed dry matter in all four growth stages was achieved in WWWWW rotation and the least one in WMWSW rotation. The highest weed density in different growth stages was achieved in rotations 7, 3, and 6. Wheat grain yield in all crop rotation treatments had a significant increase compared to monoculture. It seems that, yield reduction of wheat monoculture is related to weed density, its population and higher weed biomass in this treatment.

کلیدواژه‌ها [English]