اثرات کم آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای و تعیین شاخص بهره‌وری آب در شبکه آبیاری نکوآباد اصفهان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• حمیدرضا سالمی ¹
• علیرضا توکلی ²
• نادر حیدری ³

¹ مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

² مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود)

³ موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

10.22067/jag.v6i4.29135

چکیده

به منظور مشخص کردن اثر کم‌آبیاری بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای و تعیین شاخص بهره‌وری آب، تحقیقی به مدت سه سال زراعی با چهار تیمار آبیاری: شاهد، آبیاری کامل، 80 درصد آبیاری کامل و 60 درصد آبیاری کامل و دو رقم ذرت علوفه‌ای، به صورت کرت‌های دو بار خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه‌ تحقیقات‌ شهید فزوه‌ در شبکه آبیاری نکوآباد اصفهان‌ اجرا شد. قبل از شروع کاشت، نسبت به نمونه‌گیری آب، خاک و انجام آزمون‌های مورد نیاز اقدام شد. نتایج نشان داد از نظر عملکرد دانه، عمق دانه و تعداد دانه در ستون بین تیمارهای آبیاری، تفاوت معنی‌دار (05/0  p) وجود دارد. اما اثر رقم بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در هر ستون، و عمق دانه معنی‌دار نشد. یافته‌ها نشان داد با در نظر گرفتن بررسی‌های آماری و اهمیت بهنیه‌سازی آب مصرفی با کم‌آبیاری و بر اساس مقادیر بهره‌وری آب، تیمار 60 درصد آبیاری کامل بر سایر تیمارها برتری دارد و در سال‌های با محدودیت جدی دسترسی به آب، به عنوان یک روش مدیریتی کارآمد در آبیاری مزارع ذرت توصیه می‌شود، تحت این تیمار با کاهش 36 درصدی آب کاربردی نسبت به آبیاری کامل، فقط 4/11 درصد عملکرد کاهش یافته است. اما در شرایط معمولی و فقدان محدودیت جدی آب، با توجه به ویژگی‌های کمی محصول ذرت، کسر آبیاری 20٪ (80 درصد از تبخیر و تعرق محصول) مناسبترین گزینه آبیاری است و افت عملکرد نسبت به آبیاری کامل فقط 2 درصد است.

کلیدواژه‌ها

• بهره‌وری آب
• ذرت دانه‌ای
• عملکرد دانه
• کم‌آبیاری

---

عنوان مقاله [English]

Effects of Deficit Irrigation on Yield and Yield Components of Maize and Determining of Water Productivity in Nekuabad Irrigation Network

نویسندگان [English]

• Hamid Reza Salemi ¹
• Ali Reza Tavakoli ²
• Nader Heydari ³

¹

²

³

چکیده [English]

To illustrate the impact of various levels of deficit irrigation on yield and yield components of maize cultivars, a study was conducted based on randomized complete blocks as a split plot design with 3 replicates and two treatments for three crop seasons. four levels of deficit irrigation including: conventional, 100, 80, and 60% of water level use were considered as main plots and two varieties (704 and 647) as subplots in a experimental site located in shahid fozveh research station. Significant differences (P≤0.05) were noticeable in grain yield, as well as depth and column of kernel among the irrigation treatments. In addition, the effects of cultivars on grain yield, 1000 kernel weight, number of kernel per ear row, number of kernel per column, and depth of kernels were non significant. Results showed that, a decrease of 36 percent water applied (60% irrigation level treatment) compared to full irrigation, yield declined 11.4% and a decrease of 20 percent water applied (80% irrigation level treatment) compared to full irrigation, yield declined only 2%. Based on the results and considering the quantitative characteristics of the crop, it was established that for the deficit irrigating of maize, the 80% irrigation level is the most advantageous treatment when water is not limited. However, when higher water productivity and the possibility of using the water saved are taken into consideration during severe drought conditions, 60% irrigation level treatment is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

• Deficit irrigation
• Maize
• Water Productivity
• Yield components