بررسی اثر تنش یخ زدگی بر میزان نشت الکترولیت ها در گیاه دارویی و صنعتی موسیر (.Alliumm altissimum Regel) تحت شرایط کنترل شده

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• شهرام رضوان بیدختی ^{1، 2}
• احمد نظامی ¹
• محمد کافی ¹
• حمید رضا خزاعی ¹

¹ گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

² گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، دامغان، ایران

10.22067/jag.v3i3.13567

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی اثر تنش یخ زدگی بر نشت الکترولیت های سه اکوتیپ موسیر (.Alliumm altissimum Regel) (شیروان، کلات و تندوره) در شرایط کنترل شده در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در پاییز سال 1388 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. به منظور ایجاد خوسرمایی، گیاهان در محیط طبیعی رشد یافتند و سپس در دو مرحله سبز شدن و گیاهچه ای در فریزر ترموگرادیان در معرض شش دمای یخ زدگی (صفر، 4-، 8-، 12-، 16- و 20- درجه سانتی گراد) قرار داده شدند. میزان پایداری غشاء سلولی با استفاده از شاخص نشت الکترولیت‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت و دمای کشنده برای 50 درصد نمونه‌ها (LT50el) بر اساس آن تعیین گردید. نتایج نشان داد که درصد نشت الکترولیت‌ها و LT50elبطور معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. در تمامی اکوتیپ های مورد مطالعه با کاهش دما درصد نشت الکترولیت ها از برگ، پیاز و ریشه بطور معنی داری افزایش یافت. اندام ریشه و برگ در مرحله سبز شدن در تمامی تیمارهای یخ زدگی، به ترتیب بیشترین و کمترین درصد نشت الکترولیت ها را نشان دادند. ریشه های اکوتیپ شیروان دارای بیشترین درصد نشت الکترولیت ها در هر دو مرحله رشدی (مرحله سبز شدن و گیاهچه ای) بودند. اندام های ریشه و برگ در اکوتیپ شیروان در مقایسه با اکوتیپ‌های کلات و تندوره کمترین تحمل را نسبت به دماهای یخ زدگی نشان دادند. اکوتیپ های کلات و تندوره کمترین و اکوتیپ شیروان بیشترین مقدار LT50el را نشان دادند. ریشه اکوتیپ شیروان در مرحله گیاهچه-ای بیشترین میزان LT50el را داشت و حساسیت بیشتری به دماهای یخ زدگی نسبت به اندام برگ و پیاز نشان داد. در بین سه اکوتیپ مورد مطالعه، اکوتیپ‌های کلات و تندوره از کمترین درصد نشت الکترولیت‌ها، کمترین LT50el و بیشترین مقاومت نسبت به تنش یخ زدگی برخوردار بودند.

کلیدواژه‌ها

• اکوتیپ
• دمای کشنده 50 درصد
• مرحله رشد

---

عنوان مقاله [English]

Effects of freezing stress on electrolyte leakage of Persian shallot (Allium altissimum Regel.) under controlled condition

نویسندگان [English]

• Shahram Rezvan Beydokhti ^{1 2}
• Ahmad Nezami ¹
• Mohammad Kafi ¹
• Hamid Reza Khazaei ¹

¹ Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

² Islamic Azad University, Moghan Branch, Damghan , Damghan, Iran

چکیده [English]

In order to evaluate the effect of freezing stress on electrolyte leakage of three Mooseers’ (Allium altissimum Regel.) ecotypes (Shirvan, Kalat and Tandoureh), a factorial experiment based on completely randomized design with three replications was carried out under the controlled conditions in the Faculty of Agricultural, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, during 2009. Plants were grown in natural conditions to acclimate with the growth condition, and then at two growth stages of emergence and seedling were transferred to the thermogradiant freezer with the six freezing temperatures (0,-4, -8,-12, -16 and -20 oC). Cell membrane integrity was measured by electrolyte leakage (EL) index and the lethal temperature 50% (LT50) of samples were determined based on this index. The results showed that electrolyte leakage percentage and LT50el were significantly affected by experimental treatments. As the temperature decreased, EL (%) of leaf, bulb and root of all ecotypes was significantly increased. In the all freezing temperatures, the highest and the lowest electrolyte leakage was observed in the root and leaf in the emergence stage. Shirvan ecotype at two growth stage (emergence and seedling) showed the highest root electrolyte leakage and hence showed the lowest freezing tolerance in comparison with Kalat and Tandoreh ecotypes. The lowest and highest LT50el due to freezing were observed in Kalat, Tandoureh ecotype and Shirvan ecotype, respectively. At seedling stage, Shirvan ecotype’s root showed the highest LT50el which was more sensitive to freezing temperatures in comparison with leaf and bulb. Among all ecotypes, Kalat and Tandoreh ecotypes showed the lowest electrolyte leakage percentage, the lowest LT50el and the most tolerance to the freezing stress.

کلیدواژه‌ها [English]

• Electrolyte leakage
• Growth stage
• Lethal temperature (LT50)