ارزیابی باکتری های محرک رشد، نیتروژن و فسفر بر کارایی کود و عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) رقم N-80-19 در شرایط ساری

صابر, زهرا; پیردشتی, همت اله; اسماعیلی, محمدعلی; عباسیان, ارسطو

doi:10.22067/jag.v5i1.21320

ارزیابی باکتری های محرک رشد، نیتروژن و فسفر بر کارایی کود و عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) رقم N-80-19 در شرایط ساری

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

² گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری، ایران

10.22067/jag.v5i1.21320

چکیده

به منظور بررسی اثر کارایی باکتری های حل کننده ی فسفر و تثبیت کننده ی نیتروژن به همراه کودهای شیمیایی سوپرفسفات تریپل و اوره بر کارایی کود و عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) رقم N-80-19، آزمایشی در مزرعه ی پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال زراعی 88-1387 انجام شد. آزمایش بصورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. کرت های اصلی شامل کود سوپرفسفات تریپل در سه سطح (صفر، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار) و کرت های فرعی شامل کود نیتروژن از منبع اوره در سه سطح (صفر، 50 و 100 کیلوگرم اوره در هکتار) و کرت های فرعی فرعی شامل باکتری های تثبیت کننده ی نیتروژن و حل کننده ی فسفر در چهار سطح (عدم تلقیح بذر با باکتری، تلقیح بذر با باکتری تثبیت کننده ی نیتروژن، تلقیح بذر با باکتری حل کننده ی فسفر، تلقیح بذر با هر دو نوع باکتری) بود. نتایج تجزیه واریانس حاکی از آن بود که کودهای نیتروژنه، فسفره و بیولوژیک بر اکثر صفات از جمله کارایی کود فسفره و نیتروژنه، تعداد سنبله، ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، عملکرد و وزن دانه در سطح احتمال یک درصد تأثیری معنی دار داشتند. همچنین کودهای بیولوژیک برهمکنش معنی داری با کودهای شیمیایی نیتروژنه و فسفره از نظر برخی صفات مهم نظیر کارایی کود نیتروژنه، فسفره و بازده نسبی زراعی کود داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده، با مصرف کود های بیولوژیک، عملکرد دانه به میزان 6/46 درصد نسبت به تیمار شاهد بدون تلقیح بیشتر شده و با مصرف توأم کودهای بیولوژیک، کارایی کود فسفره و کود نیتروژنه به ترتیب به میزان 4/58 و 5/76 درصد نسبت به شاهد بدون تلقیح بهبود یافت. تیمارهای تلفیقی کودهای بیولوژیک بیشترین تأثیر را در افزایش صفات مورد مطالعه داشتند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در شرایط این آزمایش کودهای بیولوژیک می توانند جایگزین 50 درصد مصرف کود شیمیایی فسفر بدون کاهش قابل ملاحظه ای در عملکرد دانه گندم شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of plant growth promoting rhizobacteria, nitrogen and phosphorus on relative agronomic efficiency of fertilizers, growth parameters and yield of wheat (Triticum aestivum L.) cultivar N-80-19 in Sari

نویسندگان [English]

Zahra Saber ¹
Hemmatollah Pirdashti ²
Mohammad Ali Esmaeili ¹
Arastoo Abbasian ¹

¹ Department of Agronomy, Genetic and Agricultural Biotechnology Institute of Tabarestan, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran

² Department of Agronomy and Plant Breeding, Genetic and Agricultural Biotechnology Institute of Tabarestan, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, SariDepartment of Agronomy, Genetic and Agricultural Biotechnology Institute of Tabarestan, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran

چکیده [English]

In order to evaluate the efficiency of plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) plus nitrogen and phosphorous chemical fertilizers on relative agronomic efficiency of P and N fertilizers and some agronomic parameters of wheat (Triticum aestivum L.) cultivar N-80-19, an experiment was conducted at Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University during growing season of 2008-2009. Experiment was arranged in split-split plot based on randomized complete block design with three levels (0, 25 and 50 kg.ha-1) and sub-plots were considered PGPR at four levels (control, inoculation with nitrogen fixing bacteria (PFB), phosphate solubilizing bacteria (PSB) and dual inoculation with PFB and PSB) with three replications. Results showed that the application of biofertilizers significantly increased relative agronomic efficiency of N and P fertilizers, spike number, plant height, flag leaf area, grain yield and grain weight of wheat. Application of biofertilizers increased wheat grain yield as much as 46.6% as compared to control. Double inoculation of biofertilizers improved relative agronomic efficiency of fertilizers by 58.4 and 76.5% as compared to control, respectively. Integrated treatments showed higher performance compared to separate treatments. Generally, biofertilizers with low levels of P and N fertilizers significantly improved yield components of wheat without any reduction in yield related parameters.

کلیدواژه‌ها [English]