بررسی تامین امنیت غذایی بر اساس مفاهیم مبادله آب مجازی و رد پای بوم شناختی آب (مطالعه موردی استان خراسان رضوی)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• اعظم عربی یزدی
• امین علیزاده
• سعید نی ریزی

h

10.22067/jag.v1i1.2649

چکیده

استان خراسان رضوی با متوسط بارندگی سالانه 225 میلیمتر و بیش از 1087466 هکتار سطح زیر کشت انواع محصولات زراعی و باغی جایگاه تعیین کننده ای در اقتصاد استانی و ملی دارد. فقدان جریان‌های سطحی دائمی در حوضه‌های آبریز دشت‌های این استان موجب شده که سالانه بالغ بر 06/1 میلیارد متر مکعب اضافه برداشت از سفره های آب زیرزمینی استان صورت گیرد بطوریکه از تعداد 39 دشت استان بالغ بر 35 دشت ممنوعه و 12 دشت بحرانی است. از آنجائی که در سالهای اخیر تجارت آب مجازی به عنوان راهکاری جدید جهت مقابله با بحران آب و کم آبی مورد توجه مجامع علمی جهان قرار گرفته است، در مطالعه حاضر صادرات و واردات آب مجازی، تراز تجاری آب مجازی و ردپای اکولوژیک آب در این استان مورد مطالعه و به دنبال آن بررسی امکان تامین امنیت غذایی با توجه به مفاهیم آب مجازی و آب مصرفی پایه صورت گرفته است. حجم کل آب مجازی که از طریق واردات و صادرات محصولات عمده کشاورزی در سال 85 به استان وارد و خارج شده است، به ترتیب بالغ بر 7/771 و 434 میلیون متر مکعب می باشد که خالص واردات آب مجازی به استان در سال 85 قریب 338 میلیون مترمکعب است. کل حجم رد پای آب استان 6/9 میلیارد مترمکعب است که به ازاء هر نفر 1740 متر مکعب در سال برآورد گردید. نتایج حاکی از آن است که در شرایط فعلی استان خراسان رضوی از نظر بهره برداری از منابع آبی در وضعیت مطلوبی قرار نداشته و در آینده‌ای نزدیک در تامین امنیت غذایی جمعیت رو به افزایش استان با مشکلات مواجه خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• ‫آب مصرفی پایه
• تراز تجاری آب مجازی
• رد پای آب‬

---

عنوان مقاله [English]

Study of food security based on the concept of virtual water trade and ecological water foot print (Case study: Khorasan Razavi Province)

نویسندگان [English]

• Azam Arabi Yazdi
• Amin Alizadeh
• Saeed Nairizi

h

چکیده [English]

Khorasan Razavi province with the total precipitations of less than 225 mm/year and total area of irrigated area of 1087466 hectare is considered as one of the most important agricultural region in Iran. This province has also important role in local and national economy. Lack of Perennial River and little amount of surface water has caused 1.06 billion cubic meter of over withdrawn from ground water resources. For this reason 35 ground water basins out of 39 have been banned for more exploitation. 12 basins are also in a very critical condition. Since virtual water trade has been accepted as a tool for combating water scarcity, this research project was conducted to study the import-export of virtual water as well as its balance, and ecological water foot print in this province. Khorasan Razavi, has imported 771.7 mcm and exported 434 mcm of virtual water through international agricultural crops trade. Net virtual water of Khorasan Razavi was about 338 mcm in 2006. Agricultural water footprint of Iran in 2006 has estimated to be about 9.6 bcm or 1740 m3/yr/cap. The results show that water resources situation in this province is not in a good condition and in a near future providing food security will be faced with problems if not any solution be implemented

کلیدواژه‌ها [English]

• Net virtual water import
• Virtual water trade
• Water footprint

مراجع

1- Alizadeh, A., Keshavarz, A., 2005. Status of agricultural water use in Iran. Water Conservation, Reuse and Recycling: Proc. of an Iranian-American Workshop, from http//:www.nap.Edu/catalog/1124.html.

2- Hoekstra, A. Y. (Ed.). 2003. Virtual water trade: processing of the international expert meeting on virtual water trade. Value of the Water Research Report Series. No. 12, UNESCO-IHE, Delft, the Netherlands.

3- Hoekstra, A. Y., Hung. P.Q., 2002. Virtual water trade: A quantification of virtual water flows between nations in relation to international crop trade. Value of the Water Research Report Series. No. 11, UNESCO-IHE, Delft.

4- Allan, J. A., 1998. Virtual water: A strategic resource, global solution to regional deficits, Groundwater 36, 545-546,.

5- Chapagain, A. K, Hoekstra, A. Y., Savenije. H. H. G., 2006. Water saving through international trade of agricultural product.Hydrol. Earth Syst. 10, 455-468.

6- Chapagain, A. K, Hoekstra, A. Y., Savenije. H. H. G., Gautam. R., 2006. The water footprint of cotton consumption : An assessment of the impact of worldwide consumption of cotton products on the water resources in the cotton producing countries. Ecological Economics. 60, 186-203.

7- Chapagain, A. K., Hoekstra, A.Y., Savenije, H. H. G., 2005. Saving water through global trade. Value of Water Research Report Series No. 17, UNESCO-IHE, Delft, the Netherlands.

8- Chapagain, A. K., Hoekstra. A.Y., 2004. Water footprint of nations. Value of the Water Research Report Series No. 16, UNESCO-IHE, Delft., the Netherlands.

9- Ehsani, M., Khledi, H., 2003. Agricultural water productivity. IRNCID.Tehran.

10- Ghasem Zadeh Mojaveri, F., 2000.Water economic: Early condition of green economic, Green economic. April.

11- Hoekstra, A. Y., Hung. P.Q., 2005.Globalization of water resources : International virtual water flows in relation to crop trade. Glob. Environ. Change. 15, 45-56

12- Hoekstra, A.Y., Chapagain. A. K., 2007. Water footprint of nations :water use by people as a function of their consumption pattern. Water Resource Management 21(1):35-48.

13- Keshavarz, A., Sadeghzadeh, K., 2001. Management of water consume in agriculture.Shekarshekan. 38, 32-57.

14- Khorasan Razavi Province s Customs administration. 2007, from http://www.khorasancustoms.ir.

15- Ma, J., Hoekstra, A. Y., Wang, H., 2006. Virtual versus real water transfers within China. Philos.Transac. of the Royal Socie. 361, 835-842.

16- Mahmoodi, S., 1999. Management of water demand and water supply, two basis axis of sustainable development in water section. Water Environ. 18. 9-6.

17- Mazaheri, D., 2002. Food Security in Iran. Science Academy Islamic Republic of Iran.

18- Organization of Jihad–Agriculture of Khorasan Razavi Province.2007, from http://www.koaj.ir.

19- Rangani Jahromi, A., Mohamadi, R., 2006. Productivity study and water demand function on water agriculture (Jahrom City). Develop. Product. No 5.2.

20- Samadi, 2008.Assistance of planning & economics. Planning & Economical agriculture research institute. April. 7.

21- Van Oel, P.R., Mekonnen M.M., Hoekstra, A.Y., 2008.' The external water footprint of the Netherlands: Quantification and impact assessment. Value of Water Research Report Series. No. 33, UNESCO-IHE, Delft. The Netherlands