اثر محلول پاشی عناصر ریزمغذی و رژیم های آبیاری بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• محمود رمرودی ¹
• مهدی کیخا ژاله ²
• محمد گلوی ¹
• محمد جواد ثقه الاسلامی ³
• رضا برادران ³

¹ دانشگاه زابل، زابل، ایران

² گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، بیرجند، ایران

³ گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، بیرجند، ایران

10.22067/jag.v3i2.13527

چکیده

به منظور بررسی عکس العمل گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) نسبت به مصرف شاخساره ای عناصر ریزمغذی در شرایط کم آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل بصورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. رژیم آبیاری در سه سطح (I1: شاهد یا آبیاری معمول، I2: قطع یک نوبت آبیاری قبل از گلدهی وI3 : قطع یک نوبت آبیاری بعد از گلدهی) بعنوان کرت های اصلی و محلول پاشی عناصر ریزمغذی در پنج سطح (S1: شاهد یا عدم محلول-پاشی، S2: آهن با غلظت چهار در هزار، S3: روی با غلظت سه در هزار، S4: منگنز با غلظت چهار در هزار وS5 : مخلوط کامل آنها) بعنوان کرت-های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه و بیولوژیک، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در بوته و وزن 1000 دانه اسفرزه بطور معنی داری تحت تأثیر رژیم آبیاری قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه از رژیم آبیاری کامل بدست آمد، بطوریکه کاهش عملکرد دانه در تیمارهای قطع یک نوبت آبیاری قبل و بعد از گلدهی نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 9/14 و 1/20 درصد بود. تأثیر محلول پاشی عناصر ریزمغذی بر عملکرد بیولوژیک و دانه، عملکرد موسیلاژ، تعداد دانه در سنبله و وزن 1000 دانه اسفرزه معنی دار بود و تیمار محلول پاشی با روی بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد، بطوری که عملکرد آن 12/22 درصد یبیشتر از شاهد بود. اگرچه درصد موسیلاژ و شاخص تورم از نظر آماری تحت تأثیر رژیم آبیاری و محلول پاشی عناصر ریزمغذی قرار نگرفتند، ولی بیشترین درصد و عملکرد موسیلاژ به تیمار قطع یک نوبت آبیاری قبل از گلدهی و بیشترین میزان شاخص تورم به تیمار قطع یک نوبت آبیاری بعد از گلدهی تعلق داشت. محلول پاشی عناصر ریزمغذی سبب افزایش عملکرد دانه و بیولوژیک و عملکرد موسیلاژ اسفرزه گردید، بطوری که بیشترین عملکرد دانه از تیمار آبیاری کامل و محلول پاشی با عناصر ریزمغذی بدست آمد.

کلیدواژه‌ها

• تعداد سنبله
• رژیم آبیاری
• شاخص تورم
• عملکرد دانه
• موسیلاژ

---

عنوان مقاله [English]

The effect of various micronutrient foliar applications and irrigation regimes on quantitative and qualitative yields of isabgol (Plantago ovata Forsk.)

نویسندگان [English]

• Mahmood Ramroudi ¹
• Mehdi Keikha Jaleh ²
• Mohammad Galavi ¹
• Mohammad Javad Seghatoleslami ³
• Reza Baradran ³

¹ Zabol University, Zabol, Iran

² Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, BirjandBranch, Islamic Azad University, Birjand, Iran

³ Department of Agronomy, Birjand Branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran

چکیده [English]

The responses of isabgol (Plantago ovata Forsk.) to micronutrient foliar application under low irrigation condition were investigated. The experiment was carried out in Agricultural Research Farm of Zabol University, Iran, during growing season of 2007-2008. The experiment was conducted in spilt plot using randomized complete block design with four replications. Three irrigation regimes defined as normal irrigation, one time lack of irrigation before flowering and one time lack of irrigation after flowering were used as the main plots. Five levels of micronutrient foliar application including: control unit, four ppt of Fe, three ppt of Zn, four ppt of Mn, and a mixture of these elements were considered as subplots. The results indicated that the seed and biological yield, seed number per spike, spike number per plant and thousand seed weight were significantly affected by irrigation regimes. The maximum seed yield obtained in control plots with normal irrigation. The seed yield diminish in treatments of one time lack of irrigation before flowering and one time lack of irrigation after flowering was 14.9 and 20.1 percentage, respectively. The seed and biological yield, mucilage yield, seed number per spike and thousand seed weight were significantly affected by micronutrient foliar application. The maximum seed yield was observed in Zn treatment with 22.12% yield more than control. The maximum mucilage yield and percent were found in the treatment of one time lack of irrigation before flowering and the maximum turgid index in treatment of one time lack of irrigation after flowering. The micronutrient foliar application showed positive effect on seed, biological, and mucilage yields. The maximum seed yield was obtained in normal irrigation with micronutrient foliar application.

کلیدواژه‌ها [English]

• Irrigation regime
• Mucilage
• Seed yield
• Spike number
• Turgid index