ارزیابی تنوع ژنتیکی و پراکندگی جغرافیایی برخی اکوتیپ‌های سیر Allium sativum L.)) موجود در ایران با استفاده از نشانگر‌های مولکولی ISSR و M13

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• مسعود فخرفشانی
• فرج‌اله شهریاری

گروه بیوتکنولوژی و بهنژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

10.22067/jag.v5i1.21325

چکیده

سیر (.Allium sativum L) یکی از ارزشمندترین گیاهان صنعتی- دارویی می‌باشد که به دلیل اهمیت بالای آن از ابعاد مختلفی مورد مطالعه قرار گرفته است، اما اطلاعات بسیار اندک و ناقصی راجع به پراکندگی، تنوع و طبقه‌بندی آن در سراسر جهان وجود دارد بطوریکه تنها گروه‌بندی‌های موجود، بر اساس عناوین تجاری، محلی، منطقه جغرافیایی رویش و برخی ویژگی‌های فنوتیپی می‌باشند. عمده ترین دلیل آن نیز عقیم بودن و عدم تولید گل در سیر است که طبقه بندی مورفولوژیکی آن را مشکل ساخته است. به همین دلیل پژوهش حاضر به عنوان اولین مطالعه کاربرد نشانگر ISSR (Inter Simple Sequence Repeat – نواحی بین توالی‌های ساده تکراری) روی توده‌های بومی ایران و با اهداف مطالعات تاکسونومی در سطوح زیر گونه‌ای، تشخیص تفاوت‌‌های ژنتیکی بین اکوتیپ‌های بومی ایران با فنوتیپ‌های متفاوت و همچنین بررسی وجود اختلاط فیزیکی بین اکوتیپ‌های سیر ایرانی و برخی از سیر‌های وارداتی و شناسایی توده‌های تکراری در مجموعه‌های ژرم‌پلاسم ایران صورت پذیرفت. بر اساس نتایج این پژوهش 26 توده جغرافیایی (اکوتیپ) مورد مطالعه، در 24 شاخه متفاوت قرار گرفتند و با گروه‌بندی آنها در سطح شباهت 69/0 نمونه‌ها در چهار گروه مختلف قرار گرفتند که با محدوده پراکندگی جغرافیایی نمونه‌ها انطباق داشت. گروه اول شامل توده‌های جمع‌آوری شده از شمال و شمال غرب استان همدان؛ گروه دوم شامل اکوتیپ‌های پراکنده در غرب و جنوب غرب استان همدان، مناطق مرکزی، شرق و جنوب شرق ایران؛ گروه سوم توده‌ جمع‌آوری شده از اهواز و گروه چهارم شامل نمونه‌هایی از شمال و شمال شرقی کشور بود.

کلیدواژه‌ها

• تنوع درون گونه‌ای
• چند‌شکلی ژنتیکی
• فیلوژنی
• گروه‌بندی مولکولی

---

عنوان مقاله [English]

Evaluation of genetic and geographical diversity of garlic (Allium sativum L.) ecotypes of Iran using ISSR and M13 molecular markers

نویسندگان [English]

• Masood Fakhrfeshani
• Farajollah Shahriari

Department of Biotechnology and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Garlic (Allium sativum L.) as one of the most valuable industrial and pharmaceutical plants has been studied from many aspects because of its importance. But there is not any sufficient and reliable information about its distribution and classification. So its types are categorized according to traditional, local or geographical names or some visual traits. The most important reason is the sterility of garlic and its flowering inability. This study, as the first report of using ISSR and M13 markers on Iranian garlic ecotypes, was performed to evaluate the genetic diversity and relationship and distinguish the repetitious clones among populations from Iran. According to our results, 26 studied clones were categorized as 24 different genotypes with a possibility of classifying them into four groups coincide with their geographical gathering zone. Group one contains ecotypes from north and western North of Hamadan province and group two contains clones from west and south west of Hamadan province, central, east and south east of Iran. Sample from Ahvaz was the only member of group three and ecotypes from North and eastern north of Iran formed group four.