واکنش های فیزیولوژیکی رازیانه L.) (Foeniculum vulgare به محدودیت آب

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• اسماعیل رضائی چیانه ¹
• سعید زهتاب سلماسی ¹
• کاظم قاسمی گلعذانی ¹
• عباس دل آذر ²

¹ گروه اکوفیزیولوژی گیاهی،دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

² گروه داروسازی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، ایران

10.22067/jag.v4i4.17827

چکیده

بررسی واکنش های فیزیولوژیکی توده های بومی رازیانه L.) (Foeniculum vulgare به تنش خشکی می تواند به شناسایی مکانیسم های مؤثر در مقاومت به خشکی و نیز انتخاب بهترین توده بومی برای کاشت در مناطق کم باران ایران کمک کند. در این راستا، آزمایش طی سال های زراعی 89 - 1388 و 90- 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز و در قالب طرح کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد که در آن چهار رژیم آبیارﻯ بر اساس میزان تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (آبیاری بعد از 6٠، 9٠، 120 و ١5٠ میلی متر) در کرت هاﻯ اصلی و سه توده بومی رازیانه (توده بومی همدان از ایران و دو توده ازمیر و گازی آنتپ از ترکیه) در کرت هاﻯ فرعی قرار گرفتند. در هر دو سال آزمایش صفاتی از قبیل پرولین، قندهای محلول، کلروفیل، میزان نسبی آب برگ و پتانسیل آب برگ در شروع مرحله گلدهی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که سطوح مختلف تیمارهای آبیاری بر تمام صفات مورد مطالعه اثر معنی داری داشته است. با افزایش سطح آبیاری از 60 میلی متر به 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر به ترتیب غلظت کلرفیل a و b، محتوای نسبی آب برگ و پتانسیل آب برگ 30، 24، 27 و 41 درصد کاهش یافت و بر غلظت پرولین و قندهای محلول برگ 41 و 23 درصد افزوده شد. توده های بومی ازمیر و همدان در مقایسه با توده گازی آنتپ از نظر صفات فوق تحمل بهتری به تأخیر درآبیاری نشان دادند. بنابراین، گیاه رازیانه به عنوان یک واکنش در برابر کم آبی برای حفظ وضعیت آبی خود، هم قندهای محلول و هم مقدار پرولین خود را افزایش داده تا از طریق مکانیسم تنظیم اسمزی تا حدودی با خشکی مقابله کند.

کلیدواژه‌ها

• پتانسیل آب برگ
• پرولین
• قندهای محلول
• کلروفیل
• محتوای نسبی آب برگ

---

عنوان مقاله [English]

Physiological responses of fennel (Foeniculum vulgare L.) to water limitation

نویسندگان [English]

• Esmaeil Rezaei Chiyaneh ¹
• Saeed Zehtab Salmasi ¹
• Kazem Ghassemi Golezani ¹
• Abbas Delazar ²

¹ Department of Plant Ecophysiology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran

² Department of Pharmacy, Faculty of Pharmacy, Tabriz University of Medical Sciences, Iran

چکیده [English]

Two field experiments were conducted at the Research Farm of the Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Iran during 2009-2010 and 2010-2011, to evaluate the response of fennel (Foeniculum vulgare L.) landraces to limited irrigation. Experiments were arranged as split plot based on randomized complete block design in three replications with irrigation treatments (Irrigation after 60, 90, 120 and 150 mm evaporation from class A pan) in main plots and landraces (Hamdan, Ezmir and Gaziantep) in subplots. Chlorophyll a, Chlorophyll b and Proline contents, soluble carbohydrates, relative water content and leaf water potential of fennel were recorded at flowering stage. The results showed that the all traits of fennel were significantly affected by limited irrigation. Chlorophyll a, chlorophyll b, relative water content and leaf water potential decreased by 30, 24, 27 and 41%, but proline and soluble carbohydrate increased by 41 and 23%, respectively, due to water deficit. Ezmir and Hamdan were more drought tolerant than Gaziantep land race. Therefore, fennel plant uses osmoregulation by increasing proline and soluble carbohydrate in order to tolerate water limitation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Chlorophyll, Leaf water potential
• Relative water content
• Proline
• Soluble carbohydrate