ارزیابی بودجة انرژی و بهره وری آن در مزارع تولید سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) استان کردستان، مطالعه موردی: دشت دهگلان

حسین پناهی, فرزاد; کافی, محمد

doi:10.22067/jag.v4i2.14969

ارزیابی بودجة انرژی و بهره وری آن در مزارع تولید سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) استان کردستان، مطالعه موردی: دشت دهگلان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

10.22067/jag.v4i2.14969

چکیده

به منظور مقایسة مزارع تولید تجاری و سنتی سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) استان کردستان از نظر جنبه های مختلف مصرف انرژی مطالعه-ای طی سال های زراعی 87-1386 و 88-1387 در دشت دهگلان صورت گرفت. به این منظور50 مزرعه از مزارع تجاری و 50 مزرعه از مزارع سنتی سیب زمینی موجود در دشت دهگلان انتخاب و اطلاعات مربوط به نهاده های ورودی و عملکرد سیب زمینی در قالب پرسش نامه هایی از کشاورزان مربوطه استخراج گردید. نتایج نشان داد که مقدار کل انرژی های ورودی در مزارع تولید تجاری و سنتی به ترتیب 67/93330 و 52/44279 مگاژول در هکتار بود. در مزارع تجاری سهم انرژی های مربوط به مواد شیمیایی، سوخت های فسیلی و ماشین آلات، بذر، آب آبیاری، کود دامی و نیروی انسانی به ترتیب 5/42، 06/25، 40/15، 47/10، 34/4 و 76/1 درصد بود و این مقادیر برای مزارع سنتی به ترتیب 21/18، 51/27، 96/18، 28/26، 80/1 و 05/7 درصد محاسبه شد. حدود 47/21 درصد از کل انرژی های ورودی در مزارع تجاری جزء انرژی های تجدیدپذیر شامل (نیروی انسانی، بذر و کود دامی) بود که این میزان در مزارع سنتی به 81/27 درصد افزایش یافت. مقادیر کارایی مصرف انرژی، انرژی ویژه، بهره وری انرژی و انرژی خالص در مزارع تجاری به ترتیب 37/1، 62/2 مگاژول به ازاء هر کیلوگرم، 38/0 کیلوگرم به ازاء هر مگاژول و 07/34913 مگاژول در هکتار و در مزارع سنتی به ترتیب 41/1 و 55/2 مگاژول به ازاء هر کیلوگرم، 39/0 کیلوگرم به ازاء هر مگاژول و 91/18174 مگاژول در هکتار به دست آمد. در مجموع نتایج نشان داد که پایداری تولید سیب زمینی در مزارع تجاری علیرغم تولید عملکرد بالاتر در حد پایین تری است و این مسئله لزوم تجدید نظر در ارتباط با مصرف نهاده های انرژی بر را ضروری می سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of energy budget and productivity of potato (Solanum tuberosum L.) farm of Kurdistan province; case study: Dehgolan Plain

نویسندگان [English]

Farzad Hosseinpanahi
Mohammad Kafi

Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to determine used energy input and output analysis in commercial and traditional potato (Solanum tuberosum L.) production, in Kurdistans, Iran. For this purpose, the data were collected from 50 commercial and 50 traditional potato farms. Farms were selected based on random sampling methods and inquiries were conducted in a face-to-face interviewing from May 2008 up to August 2009. The results indicated that the total energy inputs for commercial and traditional farms were 93330.67 and 44279.52 MJ ha-1, respectively. In commercial system the share of agrochemicals, diesel fuel plus machinery, seed, irrigation water, farmyard manure, and human labor were 42.5, 25.06, 15.40, 10.47, 4.34 and 1.76%, respectively; while in traditional system the amount of mentioned items were 18.21, 27.51, 18.96, 26.28, 1.80 and 7.05%, respectively. About 21.47% of the used total energy inputs in commercial potato production were renewable energy (such as human labor, seeds and farmyard manure) that is increased up to 27.81% for traditional system. Mean energy use efficiency, specific energy, energy productivity and net energy of commercial system were 1.37, 2.62 MJ.kg-1, 0.38 kg.MJ-1 and 34913.07 MJ.ha-1, respectively and in traditional system the rate of mentioned parameters were 1.41, 2.55 MJ.kg-1, 0.39 kg.MJ-1 and 18174.91 MJ.ha-1, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]