بررسی تأثیر آزوسپیریلوم لیپوفروم بر ویژگی‌های گیاهچه آفتابگردان (Helianthus annus L.) حاصل از بذر شرایط کم‌آبی در شرایط مزرعه

هادی, حامد; بابائی, نانسی; دانشیان, جهانفر; ارزانش, محمد حسین; حمیدی, آیدین

doi:10.22067/jag.v3i3.13557

بررسی تأثیر آزوسپیریلوم لیپوفروم بر ویژگی‌های گیاهچه آفتابگردان (Helianthus annus L.) حاصل از بذر شرایط کم‌آبی در شرایط مزرعه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین، ایران

² دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران

³ موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

⁴ مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان، گرگان، ایران

⁵ مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج، ایران

10.22067/jag.v3i3.13557

چکیده

ویژگی‌های گیاهچه ارقام مختلف آفتابگردان (Helianthus annus L.) تحت تنش خشکی و تلقیح با باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم در آزمایشی در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن در سال زراعی 68-1385 به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار ارزیابی شد. تیمارها شامل تنش کم‌آبی (بذرهای تولید شده در شرایط آبیاری گیاهان مادری پس از مقادیر 60 (آبیاری مطلوب)، 120 (تنش متوسط) و 180 (تنش شدید) میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A)، رقم (لاکومکا، مستر، فوریت، سور و آرماویروسکی) و تلقیح باکتری (آزوسپیریلوم لیپوفروم و شاهد) بودند. عامل باکتری در پلات اصلی قرار گرفت و بذرهای حاصل از شرایط تنش کم‌آبی و رقم به صورت فاکتوریل در داخل آن قرار گرفتند. نتایج نشان داد که باکتری آزوسپیریلوم زمان ظهور گیاهچه، شاخص قدرت گیاهچه، وزن خشک برگ، دمبرگ، ساقه و گیاهچه را به ترتیب 14، 44، 30، 31، 22 و 27 درصد نسبت به عدم تلقیح افزایش داد. ظهور اولیه گیاهچه بذرهای شرایط تنش متوسط 48 درصد بیش از شرایط آبیاری مطلوب بود. ظهور نهایی، سرعت ظهور، شاخص ظهور، وزن خشک و بنیه گیاهچه بذرهای حاصل از شرایط تنش شدید نسبت به آبیاری مطلوب کاهش یافت. تلقیح با باکتری ظهور گیاهچه بذرهای شرایط تنش متوسط را نه درصد افزایش داد. تلقیح بذرهای شرایط تنش متوسط و شدید با آزوسپیریلوم، سرعت ظهور، شاخص ظهور، وزن خشک و بنیه گیاهچه را افزایش داد. با به توجه تأثیر تنش کم‌آبی بر جوانه‌زنی و ظهور گیاهچه، تلقیح این بذرها با آزوسپیریلوم لیپوفروم، ظهور و بنیه گیاهچه بذرهای حاصل از شرایط تنش کم‌آبی را بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Azospirillum lipoferum on seedling characteristics derived from sunflower (Helianthus annus L.) seed water deficit conditions

نویسندگان [English]

Hamed Hadi ¹
Nansi Babaei ²
Jahanfar Daneshian ³
Mohammad Hossein Arzanesh ⁴
Aydin Hamidi ⁵

¹ Islamic Azad University, Varamin Branch

² Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran

³ Seed and Plant Improvement Institue, Agricultural Research, Education, and Extension Organization, Karaj, Iran

⁴ Golestan Agricultural Research Center, Gorgan, Iran

⁵ Seed and Plant Certification and Registration Institute, Karaj, Iran

چکیده [English]

Seedling characteristics of different sunflower (Helianthus annus L.) cultivars under drought stress and inoculation with the Azospirillum lipoferum in a spilt-factorial layout based on randomized complete block design with three replications were evaluated. Treatments included dehydration stress (seed produced on maternal plants which irrigated after 60 (desirable irrigation), 120 (medium stress), 180 mm (severe stress) evaporation from evaporation pan class A), different sunflower cultivars (Lakomka, Master, Favorite, Soor and Armavirosky) and inoculation with bacteria (Azospirillum lipoferum and control). Bacteria allocated in the main plots and seeds which derived from dehydration stress conditions and different cultivars were allocated in sub plots as a factorial layout. Results showed that the time of seedling emergence, seedling vigor index, leaf petiole, stem and seedling dry weight were increased 14, 44, 30, 31, 22 and 27 percent by inoculating with bacteria, respectively. The percent of Seedling emergence of seeds derived from medium stress 48 percent was more than optimal irrigation conditions. Final appearance, speed of emergence, emergence index, dry weight and stamina seedling resulting from severe stress conditions were decreased compared with optimal irrigation. Seedling emergence of seeds derived from medium stress which inoculated with bacteria increased by 9 percent. Emergence speed index, appearance, stamina and seedling dry weights of seeds which inoculated with bacteria increased at medium and sever water stress. With consideration of the effect of dehydration stress on germination and seedling emergence, seed inoculation with bacteria improved seedling emergence and seedling vigor of seeds derived from dehydration stress conditions.

کلیدواژه‌ها [English]