بررسی و تعیین مقدار عناصر کم‌مصرف (منگنز، آهن و روی) و عناصر سنگین (کبالت، کادمیم و کروم) موجود در خاک مزارع زعفران (Crocus sativus L.) استان خراسان جنوبی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• محمدعلی بهدانی ¹
• محمد حسن سیاری زهان ²
• علی اله رسانی ³
• علیرضا نخعی ³

¹ گروه پژوهشی زعفران، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

² گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، ایران

³ گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

10.22067/jag.v6i4.34982

چکیده

چکیده
این مطالعه با هدف بررسی غلظت عناصر کم مصرف و سنگین خاک در چند منطقه کاشت زعفران در شهرستان بیرجند استان خراسان جنوبی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1392 به اجرا درآمد. تیمارها شامل سه سن مزرعه (یک، سه و پنج ساله) و پنج منطقه کاشت زعفران شامل آرین شهر، حسین آباد، خوسف، گل فریز و مهموئی بودند. غلظت عناصر کم مصرف و سنگین شامل آهن، روی، منگنز کبالت، کروم و کادمیوم خاک اندازه گیری و تعیین شد. نتایج نشان داد که غلظت عناصر آهن، روی و منگنز و کروم خاک به طور معنی داری تحت تأثیر سن مزرعه قرار گرفت (05/0p≤). اثر منطقه کاشت بر غلظت عناصر آهن، روی، منگنز، کبالت و کروم خاک معنی دار بود (01/0p≤). اثر متقابل سن مزرعه و منطقه کاشت بر غلظت آهن، روی و کبالت خاک معنی دار (01/0p≤) بود. با افزایش سن مزرعه غلظت روی کاهش و غلظت عناصر سنگین شامل کبالت، کروم و کادمیوم افزایش یافت. میزان منگنز در مزارع پنج ساله به ترتیب 29 و 34 درصد بیشتر از مزارع یک و سه ساله بود. میزان کبالت مزارع پنج ساله به ترتیب برابر با 53 و 46 بیشتر از مزارع یک ساله و سه ساله بود. مزارع خوسف و حسین‌آباد به ترتیب با 65/1 و 77/0 پی پی ام دارای بیشترین و کمترین غلظت آهن در خاک بودند. مزارع یک ساله خوسف و مهمویی با 436/2 و 77/0 پی پی ام به ترتیب دارای بیشترین و کمترین مقدار آهن بودند. مزارع حسین‌آباد و خوسف به ترتیب با 7/8 و 31/4 پی پی ام دارای بیشترین و کمترین میزان کبالت در خاک بودند. بدین ترتیب، توصیه می شود از روش های مدیریت اکولوژیک نظیر کاهش مصرف کودهای شیمیایی و کاربرد کودهای آلی برای کاهش غلظت این عناصر در مزارع زعفران بهره گیری شود.

کلیدواژه‌ها

• محیط زیست، عنصر سنگین
• عنصر کم مصرف
• کود آلی
• مدیریت اکولوژیک

---

عنوان مقاله [English]

The comparison of micro elements (Mn, Fe and Zn) and heavy metals (Co, Cr and Cd) in the soil of perennial farms of saffron (Crocus sativus L.) in southern Khorasan Province

نویسندگان [English]

• Mohammad Ali Behdani ¹
• Mohammad Hasan Sayyari Zahan ²
• Ali Alahrasani ³
• Alireza Nakhaei ³

¹ Saffron Research Department, Faculty of Agriculture, Birjand University, Birjand, Iran.

² Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Iran

³ Department of Chemistry, Faculty of Science, University of Birjand, Birjand, Iran

چکیده [English]

In order to study concentrations of soil micro and heavy metal elements in some saffron planting regions of Birjand Province, an experiment was performed as factorial layout based on a completely randomized block design with three replications at year 2013. Treatments were three field ages (annual, triennial and quinquennial) and five saffron regions including Aryan shahr, Hosseinabad, Khosef, Golferiz and Mahmoei. Soil microelement and hevey methal concentrations such as Fe, Zn, Mn, Co, Cr and Cd of soil were measured. The results showed that the concentrations of Fe, Zn, Mn and Cr in soil were significantly affected by field age (p≤0.05). Effect of planting region was significant on soil Fe, Zn, Mn, Co and Cr concentrations (p≤0.01). Interaction effects between field age and planting region were significant on Fe, Zn and Co concentrations (p≤0.01). By increasing in field age soil Zn concentration was declined and heavy metal concentrations such as Co, Cr and Cd of soil were enhanced. Mn concentration in the quinquennial fields was 29 and 34% higher than annual and triennial first fields, respectively. Co content in the quinquennial fields was 53 and 46% higher than annual and triennial first fields, respectively. The maximum and minimum Fe concentrations were observed with 1.65 and 0.77 ppm for the fields of Khosef and Hosseinabad, respectively. The highest and lowest Fe concentrations were obtained with 2.436 and 0.77 ppm for the annual fields of Khosef and Hosseinabad, respectively. The highest Co concentrations were recorded in Hosseinabad and Khosef fields with 8.7 and 4.31 ppm, respectively. Thus, it is recommended to use ecological managemens such as reducing the application of chemical fertilizers and improving the organic fertilizers to decline the concentrations of these elements in saffron fields.

کلیدواژه‌ها [English]

• Environment
• Heavy metal
• Microelement
• Organic fertilizer Ecological management