تعیین ارتباط شرایط آب و هوایی با تولید محصول جو دیم (مطالعه موردی: آذربایجان شرقی)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

دمای هوا و بارندگی به عنوان دو متغیر مهم آب و هوایی تاثیرات قابل توجهی بر تغییرات عملکرد محصول دارند. در این مطالعه رابطه بین عملکرد محصول جو دیم با دمای هوا و بارندگی در چهار منطقه استان آذربایجان شرقی (تبریز، مراغه، میانه و سراب) با استفاده از تحلیل همبستگی و تحلیل کای اسکور تکرار شونده مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیل کای اسکور تکرار شونده ارتباط سال های با عملکرد پایین و بالا را با عوامل اقلیمی نشان می دهد. رابطه عملکرد محصول جو دیم و متغیرهای اقلیمی تعریف شده در بین مناطق مورد بررسی تقریبا دارای الگوی مشابه هستند. در کلیه مناطق مورد مطالعه مهمترین عامل اقلیمی محدود کننده تولید محصول وقوع، دماهای بسیار پایین در بهمن ماه (مقادیر آستانه در محدوده، C°10-≥ Tminتا C°20-≥Tmin)، دماهای بالا پیش از شروع فصل زمستان (مقادیر آستانه در محدوده، C°15≤Tmax تا C°20 ≤Tmax ) و دماهای بسیار بالا (مقادیر آستانه در محدوده، C°25≤Tmax تا C°35≤Tmax) در مرحله گل دهی (اوایل اردیبهشت الی اوایل خرداد) است. شب های خنک (مقادیر آستانه در محدوده، C°10 ≥ Tminتا C°20 ≥Tmin) در مرحله رسیدن (اوایل خرداد الی اوایل مرداد) و بارندگی مناسب (مقادیر آستانه در محدوده، mm8/5 ≤ ppتا mm6/10≤ pp) در اوایل کاشت سبب افزایش عملکرد می شود. مرحله گل دهی در کلیه مناطق مرحله ای حساس بوده که دمای های بالا به همراه بارندگی کم اثر شدیدی بر کاهش عملکرد دارند. تعیین تاثیر دما و بارندگی بر عملکرد محصول می تواند اطلاعات مفیدی فراهم آورد تا با اتخاذ شیوهای مدیریتی مناسب اثرات نامطلوب این فاکتورها را کاهش داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of Weather Conditions Associated With the Production of Rainfed Barley Crop )Case Study: East Azerbaijan(

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Shokouhi
  • Seyed Hossein Sanaei-Nejad
Department of Water Science and Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
چکیده [English]

Temperature and precipitation are two climatic variables haveing the most significant impact on the variability of crops yield. In this study, the relationship between rainfed barley yield, temperature and rainfall were assessed with both simple correlation and iterative chi-square analysis for Eastern Azerbaijan in four districts (Tabriz, Maragheh, Sarab and Miyaneh). The iterative chi-square analysis identified relationships of low and high yield years to the maximum and minimum of temperatures and rainfall. The same patterns in all regions found in the relationship between rainfed barley yield and climatic indicators. In all regions,the main climatic factors limiting rainfed barley production were low,high and very high temperatures occurring during February (cardinal value rang, T min ≤ -10 °C to T min ≤ -20°C), before the onset of winter (cardinal value rang,T max≥15 °C to Tmax≥20°C ) and at anthesis stage(early May to early June) (cardinal value ranging, Tmax ≥ 25 °C to T max ≥ 35°C ) respectively. Cold nights (cardinal value rang, T min ≤ 10 °C to T min ≤ 20°C) and enough rainfall (cardinal value ranging, pp ≥ 5.8 mm to pp ≥ 10.6 mm ) led to increasing yield in ripening stage (early June to early August) and in the early planting respectively. In all regions, the anthesis stage was the critical time in which high temperatures and low precipitation led to yield loss. Determine the impact of temperature and rainfall on crops yield provides advantage information for adopting appropriate management practices in order to decrease adverse effects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iterative Chi-Square Analysis
  • Rainfed Barley Yield
  • temperature
  • rainfall
CAPTCHA Image