تأثیر تلقیح با گونه های میکوریزا و سطوح آبیاری بر خصوصیات رشد، عملکرد، کارایی مصرف آب و برخی صفات گیاه ذرت (Zea mays L.)

عامریان, محمد رضا; یوسف ثانی, مریم السادات; کوچکی, علیرضا

doi:10.22067/jag.v6i1.35682

تأثیر تلقیح با گونه های میکوریزا و سطوح آبیاری بر خصوصیات رشد، عملکرد، کارایی مصرف آب و برخی صفات گیاه ذرت (Zea mays L.)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

² گروه زراعت و اصلاح و نباتات، دانشـکده کشـاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

10.22067/jag.v6i1.35682

چکیده

یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده عملکرد گیاهان زراعی مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب است. استفاده از انواع میکروارگانیزم‌ها در این مناطق یکی از راه‌حل‌های نوین کشاورزی پایدار در جهت کاهش خسارت ناشی از تنش‌های محیطی است. همزیستی قارچ‌های میکوریزای آرباسکولار با ریشه گیاهان زراعی تاثیرات مثبتی در نظام‌های زراعی نشان داده است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر دو گونه قارچ میکوریزا و سطوح آبیاری بر خصوصیات رشدی ریشه و کارایی مصرف آب گیاه ذرت (Zea mays L.)، به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 88-1387 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح میکوریزا (شاهد و دو گونه قارچ میکوریزا (Glomus mosseae و G. intraradices)) و چهار سطح آبیاری (25، 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی ذرت) بود. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، طول مخصوص ریشه، درصد کلونیزاسیون ریشه و کارایی مصرف آب ذرت بودند. نتایج نشان داد که استفاده از هر دو نوع میکوریزای مذکور، تأثیر معنی‌داری بر طول مخصوص ریشه، عملکرد دانه و کارایی مصرف آب ذرت داشت (05/0p≤). نوع میکوریزای استفاده شده، تأثیر معنی‌داری بر درصد کلونیزاسیون ریشه نداشت. استفاده از سطوح مختلف آبیاری نیز تأثیر معنی‌داری بر عملکرد دانه، طول مخصوص ریشه، درصد کلونیزاسیون ریشه و کارایی مصرف آب داشت (05/0p≤). به طور کلی، تلقیح با قارچ‌های میکوریزا در شرایط کمبود آب، می‌تواند با گسترش ریشه و افزایش سطح جذب آن، جذب آب و عناصر غذایی را توسط گیاه افزایش داده و ضمن افزایش مقاومت گیاه در برابر کم آبی، موجب افزایش عملکرد در ازای مقدار آب مصرفی (افزایش کارایی مصرف آب) گردیده و میزان مصرف آب را در تولید این گیاه کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects inoculation of mycorhizae species and irrigation levels impacts on growth criteria, yield and water use efficiency of corb (Zea mays L.)

نویسندگان [English]

Mohammad Reza Amerian ¹
Maryam Alsadat Yousefsani ¹
Alireza Koocheki ²

¹ Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran

² Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran

چکیده [English]

Water deficiency is one of the most important factors for limiting crop yield in arid and semiarid regions. Symbiosis with a variety of microorganisms in these regions is one of the modern ecological approaches for sustainable agriculture to reduce damages caused by environmental stresses. Symbiotic of arbuscular mycorrhizal fungi (AM) with the roots of crops has shown positive effects on agricultural systems. In order to study the effects of inoculation with two species of mycorrhizal fungi and irrigation levels on root growth criteria and water use efficiency of corn, an experiment was performed as split plots based on a complete randomized block design with three replications at the Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad during growing season of 2008-2009. Treatments included two mycorhizae inoculation (Glomus mosseae and G. intraradices and control) and four irrigation levels (25, 50, 75 and 100% of water requirement). Grain yield, root specific length, the percentage of root colonization and water use efficiency based on grain yield of corn were measured. The results showed that the effect of mycorrhizae inoculation was significant on (p≤0.05) root specific length, grain yield and water use efficiency of corn. Mycorrhizae species had no significant effect on root colonization percentage of corn. Different irrigation levels had significant effect on grain yield, special length root, the percentage of root colonization, and water use efficiency of corn (p≤0.05). Generally, the results showed that mycorrhizae inoculation in water deficiency conditions, can increase the uptake of water and nutrients by developing the root and increasing the absorbing surface. In this way, not only the plant tolerance against the water deficiency increases, but also more yield will be produced for a specific value of water, which means the water use efficiency increases. Furthermore, the use of water will be decreased.

کلیدواژه‌ها [English]