اثر محلول پاشی سطوح مختلف اسید هیومیک بر خصوصیات رشدی، عملکرد و اجزاء عملکرد گندم (Triticum aestivum. L.) رقم پیشتاز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

افزایش عملکرد محصولات زراعی، به ویژه گندم به علت داشتن بیشترین سطح زیر کشت و مصرف در کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است و اسید هیومیک به عنوان یک اسید آلی حاصل از هوموس و سایر منابع طبیعی، بدون اثرات مخرب زیست محیطی جهت بالا بردن عملکرد دانه در گندم، به خصوص در شرایط متغیر محیطی می‌تواند موثر واقع شود. به منظور بررسی اثر اسید هیومیک بر رشد و عملکرد گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1387 اجرا شد. تیمارها شامل اسید هیومیک در چهار سطح ( 0، 100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر) و 4 زمان محلول پاشی (پنجه زنی، ساقه رفتن، ظهور برگ پرچمی و گرده افشانی) بود. نتایج نشان داد اثر متقابل محلول پاشی اسید هیومیک در زمان‌های مختلف بر وزن تر وخشک اندام هوایی، سطح برگ، ارتفاع ساقه و عدد کلروفیل متر معنی داری بود. بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی و سطح برگ و ارتفاع ساقه از محلول پاشی با غلظت 300 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک در زمان ظهور برگ پرچمی به دست آمد و بیشترین عدد کلروفیل متر مربوط به محلول پاشی در زمان برگ پرچم و با غلظت 200 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک بود. اسید هیومیک در غلظت 200 و 300 میلی گرم در لیتر به ترتیب بیشترین وزن بیولوژیک و وزن دانه را به خود اختصاص داد. بهترین زمان محلول پاشی برای رسیدن به بیشترین وزن سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه مرحله ظهور برگ پرچمی بود و بین غلظت‌های 200 و 300 میلی گرم در لیتر در غالب صفات تفاوت معنی داری دیده نشد. کمترین درصد سنبلچه نابارور نیز از محلول پاشی با غلظت 300 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک و در زمان ساقه روی به دست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of foliar application with humic acid on growth, yield and yield components of wheat (Triticum aestivum L.)

نویسندگان [English]

  • Samira Sabzevari
  • Hamid Reza Khazaie
Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
چکیده [English]

Wheat crop, considering its high planting area and consumption at national scale, demand a regular yield increase. Humic acid, as an organic acid obtained from humus and organic sources without any environmental destructive effects, improves wheat yield particularly in variable environment conditions. In order to evaluate the effects of different levels of humic acid on shoot and wheat yield, an experiment was conducted in 2008 at research greenhouse, Faculty of Agriculture, Ferdowsi university of Mashhad. A completely randomized block design with three replications was used with factorial combination of humic acid concentrations (0, 100, 200, 300 mg/l) and four foliar application times (tillering, stem elongation, flag leaf appearance and anthesis). The results showed that the effect of foliar application of humic acid at different times was significant for shoot dry and fresh weights, leaf area, shoot length and chlorophyll content. The highest shoot dry and fresh weights, leaf area and shoot height obtained from foliar application of 300 mg/l humic acid concentration at flag leaf appearance time; and maximum chlorophyll content was obtained at 200 mg/l humic acid at flag leaf. The highest biological and seed weight was obtained at 200 and 300 mg/l humic acid. The most effective time for foliar application to reach maximum spike length and weight, spiklet number, seed number and seed thousand weight was flag leaf emersion time. The lowest percentage of non-prolific spiklet obtained at 300 mg/l humic acid concentration at stem elongation time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Humic acid
  • wheat
  • yield
Astaraei, A.R., Ivani, R., 2008. Effect of organic sources as foliar spray and root media on nutrition of cowpea
plant. American-Eurasian J. Agric. Environ. Sci. 3, 352-356.
2- Aydin. A., Turan, M., Sezen., Y., 1999. Effect of fulvic+humic application on yield nutrient uptake in sunflower
(Heliantus annuus) and corn (Zea mays). Soil Sci. 6, 249-252.
3- Brownell, J.R., Nordstrom, O., Marihart, I., Jorgensen, G., 1987. Crop responses from two new Leonardite extracts.
Sci.Total Environ. 62, 492-499.
4- Chen, Y., Aviad, T., 1990. Effects of humic Substances on Plant Growth, in: MacCarthy, P et al. (Eds), Humic
Substances in Soil and Crop Sciences, Selected Readings. Amer. Soc. Of Agron., Madison WI, 161-186.
5- Crowford, J.H., Senn, T.L., Stembridge, G. E., 1968. The Influence of Humic Acid Fractions on Sprout Production
and Yield of the Carogold Sweet Potato. S. Carolina Ag. Exp. Sta. Tech. Bull. 1028.
6- Delfine, S., Tognetti, R., Desiderio, E., Alvino, A., 2005. Effect of foliar application of N and humic acids on
growth and yield of durum wheat. Agron. Sustain. 25, 183-191.
7- Dursun, A., Guvenc, I., 2000. Effects of different levels of humic avid on seedling growth of tomato and eggplant.
ISHS Acta Hort. 491.
8- Fernandez-Escobar, R., M. Benlloch, D. Barrancd, A. Duenas, AND J.A. Guterrez Ganan. 1996. Response of olive
trees to foliar application of humic substances extracted from leonardite. Scientia Horticulture 66, 191-200.
9- Jones, C.A., Jacobsen, J.S., Mugaas, A., 2004. Effect of humic acid phosphorus availability and spring wheat yield.
Fact. Fertilizer. 32.
10- Hasanzade daluie, M. 1994. Effect of foliar application time with humic acid on yield, component yield protein and
nitrogen remobilization and dry matter of two wheat cultivars. Ph. D. Thesis. Fac. Agri. Fedowsi Univ Mashhad.,
Iran. (In Persian with English summary).
11- Karakurt. Y., Unlu, Ha., Padem, H., 2008. The influence of foliar and soil fertilization humic acid on yield and
quality of pepper. Plant Soil Sci.
12- Kauser, A., Azam, F., 1985. Effect of humic acid on wheat seeding growth . Environmental and Experi. Bot. 25,
245-252.
13- Mallikarjuna, M., Govindasamy, R., Chandrasekaran, S., 1987. Effect of humic acid on sorghum vulgare var.
CSH-9.Current. Sci. 56, 1273.
14- Michael, K., 2001. Oxidized lignites and extracts from oxidizwd lignites in agriculture. Soil. Sci. 1-23.
15- Mishra, B., Srivastava, L.L. 1988. Physiological properties of has isolated form major soil associations of bihar.
Soil. Sci. 36, 1-89.
16- Padem. H., Ocal,A., Alan, R., 1999. Effect of humic acid added foliar fertilizer on quality and nutrient content of
eggplant and pepper seedlings. ISHS Acta Hort. 491.
17- Perkasem, B., Netsangtip, R., Lordkaew, S., Cheng, C., 1993. Grainset failure in boron deficient wheat. Plant and
Soil 155/156, 309-312.
18- Samavat, S., Malakuti, M. 2005. Samavat, S., and Malakooti, M. 2006. important use of organic acid (humic and
fulvic) for increase quantity and quality agriculture productions. Water and soil researchers technical issue 463: 1-
13.
19- Sangeetha, M., Singaram, P., Uma Devi, R., 2006. Effect of lignite humic acid and fertilizer on yield of onion and
nutrient availability. International Union of Soil Sci. 21, 163.
20- Sebahattin, A., Necdet, C. 2005., Effects of different levels and application times of humic acid on root and leaf
yield and yield components of forage Turnip (Brassica rapa L.) .Agronomy. J. 4, 130-133.
21- Shariff, M., 2002. Effect of lignitic coal derived HA on growth and yield of wheat and maize in alkaline soil. Ph.D
Thesis, NWFP Agric Univ Peshawar, Pakistan.
22- Sladky, Z., Tichy, V., 1959. Applications of humus substances to overground organs of plants. Biol. Plant. 1, 9-15.
23- Tattini, M., . Chiarini, A., Tafani, R., Castagneto, M., 1990. Effect of humic acids on growth and nitrogen upyake
of container – grown olive. (OLEA EUROPAEA L. ‘MAURINO’). Acta Hort. (ISHS) 286, 125-128.
24- Ulukan, H., 2008. Effect of soil applied humic acid at different sowing times on some yield colponents in wheat
hybrids. International Journaly of Bot. 4, 164-175.
62 نشریه بوم شناسی کشاورزی، جلد 1، شماره 2، سال 1388
25- Valdrighi, M.M., Pear, A., Agnolucci, M., Frassinetti, S., Lunardi, D., vallini, G., 1996. Effects of compost-derived
humic acids on vegetabale biomass production and microbial growth within a plant (Cichorium intybus) soil
system: A comparative study. Agric. Ecosyst. Environ. 58, 133-144.
26- Vaughan, D., Linehan. D.J., 2004. The growth of wheat plants in humic acid solutions under axenic conditions.
Plant and Soil. 44, 445-449.
27- Vaughan. D., 1974. A possible mechanism for humic acid action on cell elongation in root segmentes of Pisum
Sativum aseptic condition. Soil Bio. Biu. 6, 24-247.
28- Xudan, X. 1986. The effect of foliar application of fulvic acid on water use, nutrient uptake and wheat yield. Aust.
J. Agric. Res. 37, 343-350.
CAPTCHA Image