تأثیر سطوح نیتروژن، روی و شوری آب بر عملکرد، شاخص های کیفی و جذب عناصر غذایی کلزا رقم Okapi

ابراهیمیان, ال ناز; بای بوردی, احمد; سیدی, سید محمد; محمدی کیا, رضا

doi:10.22067/jag.v7i1.41758

تأثیر سطوح نیتروژن، روی و شوری آب بر عملکرد، شاخص های کیفی و جذب عناصر غذایی کلزا رقم Okapi

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشـکده کشـاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

² مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، ایران

³ موسسه تحقیقات خاک وآب، تبریز، ایران

10.22067/jag.v7i1.41758

چکیده

در مناطق خشک و نیمه خشک جهان، به ویژه در ایران، شوری آب یا خاک یکی از مهم ترین مشکلات در توسعه کشاورزی است. از سوی دیگر، تولید قابل قبول کلزا تحت تاثیر فراهمی عناصر غذایی به ویژه نیتروژن و روی می باشد؛ به طوری که عملکرد کمی و کیفی کلزا رابطه مستقیمی با فراهمی این عناصر دارد. به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف نیتروژن، روی و شوری آب آبیاری بر عملکرد، شاخص‌های کیفی و جذب عناصر غذایی کلزا (Brassica napus L.) رقم Okapi، آزمایشی در سال 89-1388 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی انجام شد. در این مطالعه نیتروژن در سه سطح (صفر، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار)، روی در سه سطح (صفر، 5 و 10 کیلوگرم در هکتار) و شوری آب آبیاری در دو سطح (8 و 16 دسی زیمنس بر متر) به ترتیب عامل اول، دوم و سوم آزمایش بودند. بر اساس نتایج به دست آمده، کاربرد نیتروژن و روی نقش معنی داری در افزایش ارتفاع، تعداد غلاف در بوته و نیز عملکرد دانه کلزا داشت. با این وجود، افزایش سطح شوری (از 8 به 16 دسی زیمنس بر متر) منجر به کاهش معنی دار شاخص‌های ذکر شده گردید. افزایش شوری همچنین باعث افزایش درصد گلیکوزینولات در دانه شد. علاوه بر این، با افزایش میزان شوری، درصد جذب نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم به طور معنی دار کاهش و میزان سدیم و کلر در دانه کلزا به طور معنی داری رو به افزایش گذاشت. در مجموع می توان فراهمی عناصر غذایی به ویژه نیتروژن را به عنوان راه کاری جهت کاهش اثرات منفی تنش شوری در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of the nitrogen and zinc fertilizers and salinity irrigation on yield, quality traits and nutrient uptake of canola (Brassica napus L. cv. Okapi)

نویسندگان [English]

Elnaz Ebrahimian ¹
Ahmad Bybordi ²
Seyyed Mohammad Seyyedi ¹
Reza Mohmmadi Kia ³

¹ Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran

² Research Center for Agriculture and Natural Resources, East Azerbaijan Province, Iran

³ Soil & Water Research Institute, Tabriz, Iran

چکیده [English]

Soil or water salinity is one of the major problems of agriculture in the arid and semiarid regions of the world, especially in Iran. Beside the Salinity, reasonable canola production depends on nutrient supply so that increase in quantitative and qualitative yield is highly correlated with nutrients availability, especially nitrogen and Zinc. In order to investigate the effects of the nitrogen, zinc fertilizer and irrigation salinity on yield quality characteristic and nutrient uptake of canola (Brassica napus L. cv. Okapi), a field experiment was conducted in Agriculture Research Centre of East Azarbaijan, Iran in 2009-2010. The experiment was arranged by using a completely randomized block design based on factorial fashion with three replications. The experimental treatments included the nitrogen levels (0, 50 and 100 kg. ha-1), different zinc levels (0, 5 and 10 kg. ha-1) and irrigation salinity levels (8 and 16 dS.m-1). Based on results, nitrogen and zinc application had a significant effect of increasing plant height, number of pod per plant and grain yield of canola. However, mentioned traits of canola were decreased as result to increasing irrigation salinity levels (from 8 to 16 dS. m-1). Irrigation salinity at rate of 16 dS. m-1 had a significant effect on increasing glucosinolate percentage in seed. In addition, effect of irrigation salinity levels on decreasing the N, P, Ka and Ca uptake and increasing the Na and Cl accumulation in seed canola were significant. In sum, it seems that nutrient supply, especially nitrogen, can be considered as effective solution to diminish negative effects of salinity.

کلیدواژه‌ها [English]