تأثیر اصلاحگرها بر میزان نگهداشت آب در مکش های گوناگون یک خاک شور– سدیمی

امامی, حجت; آستارایی, علیرضا; مهاجرپور, مهدی; فرح بخش, عمار

doi:10.22067/jag.v4i2.15016

تأثیر اصلاحگرها بر میزان نگهداشت آب در مکش های گوناگون یک خاک شور– سدیمی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشگاه فردوسی مشهد

² گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

10.22067/jag.v4i2.15016

چکیده

استفاده از مواد بهساز برای اصلاح خاک های شور- سدیمی در مناطق خشک و نیمه خشک یکی از روش های متداول برای بهبود ویژگی های خاک است. برای مطالعه تأثیر مواد بهساز بر نگهداشت آب در خاک، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در یک خاک شور – سدیمی با بافت لوم رسی شنی انجام شد. تیمارهای این پژوهش شامل شاهد (B)، 10 تن در هکتار پودر گچ (G)، 10 تن در هکتار کمپوست زباله شهری (C)، ماده سوپر جاذب وینیل الکل اکریلیک اسید در سه سطح 05/0، 1/0 و 2/0 درصد وزنی (S1، S2 و S3) و ترکیب سطوح مختلف سوپر جاذب همراه با گچ و یا کمپوست زباله شهری بودند. بعد از چهار ماه رطوبت تیمارهای مختلف در نه مکش اندازه گیری گردید. سپس رطوبت قابل استفاده گیاه تعیین شد. نتایج نشان داد که تمام تیمارهای آزمایشی سبب افزایش معنی دار (05/0≥p) میزان رطوبت نگهداری شده در همه ی مکش ها شدند. در بین تیمارهای آزمایشی تیمار S1 موجب بیشترین افزایش در مقادیر رطوبت اشباع (sθ) و پنج بار گردید و به ترتیب میزان رطوبت در این تیمار 67/90 و 94 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. در مکش 3/0 بار (ظرفیت مزرعه) تیمارهای CS1، S1 و CS2 بیشترین تأثیر را بر نگهداری رطوبت خاک داشتند که میزان افزایش رطوبت در این تیمارها نسبت به شاهد حدود 73 درصد بود. در نقطه پژمردگی دائم بیشترین افزایش رطوبت خاک مربوط به تیمار S1 و CS3 بود که رطوبت خاک در این تیمارها به ترتیب 6/1 و 42/1برابر تیمار شاهد بود. بیشترین افزایش در رطوبت قابل استفاده گیاه بر اثر افزودن مخلوط 10 تن در هکتار کمپوست و 2/0درصد سوپر جاذب به دست آمد که نسبت به تیمار شاهد حدود 63 درصد افزایش نشان داد. افزون براین افزودن اصلاحگرها به خاک گنجایش هوایی خاک به طور معنی داری به بالاتر از حد بحرانی (m3.m-3 10/0) افزایش داد. بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که مخلوط سوپر جاذب همراه با پودر گچ یک راهکار مناسب برای نگهداری رطوبت بیشتر در خاک و کاهش تبخیر در مناطق خشک و نیمه خشک است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effects of soil conditioners on water retention content at different matric suctions in a saline-sodic soil

نویسندگان [English]

H. Emami ¹
Alireza Astaraei ²
M. Mohajerpour ¹
A. Farahbaksh ¹

چکیده [English]

Application of soil conditioners for remediation of saline- sodic soils is one of the common methods for improving soil properties in arid and semi-arid regions. In order to study the effect of soil conditioners on retention of soil moisture content, an experiment was carried out based on randomized complete block design with three replications in a saline-sodic sandy clay loam soil. The treatments of this research were consisted of control (B), 10 t.ha-1 gypsum powder (G), 10 t.ha-1 municipal compost (C), 0.05, 0.1, and 0.2% of vinylalcoholacrylic acid super absorbent (S1, S2 and S3), and mixtures of different levels of absorbent with compost, and or gypsum powder. After four months, gravimetric water contents in each treatment were measured at nine matric suctions, then available water content (AWC) was calculated. The results showed that experimental treatments incresed water content in all matric suctions significantly (p≤0.05). The amounts of soil moisture in S1 treatment at 0 (θs) and 5 bar matric suctions were 90.67 and 94% more than B treatment, respectively, which they were the highest contents among experimental treatments. At field capacity (0.3 bar suction), CS1, S1 and CS2 treatments had the most effect on soil moisture retention, and the amounts of soil moisture in these treatments were about 73% higher than of B treatment. Also, at permanent wilting point (PWP) S1 and CS3 treatments increased soil moisture by 1.6 and 1.42 times more than B treatment. In addition, when mixture of 10 t.ha-1 compost, 0.2% of absorbent was applied to soil, the highest amounts of AWC was obtained and it was 63% more than of B treatment. In addition, application of soil conditioner increased air capacity significantly up to critical limit (0.10 m3 m-3). According to the results of this study it can be concluded the mixture of super absorbent in combination with gypsum powder is a suitable solution for retaining more soil moisture content and reducing the evaporation in arid and semi arid area.

کلیدواژه‌ها [English]