تجزیه و تحلیل مصرف انرژی در زراعت پنبه ((Gossypium hirsutum L. در استان گلستان به منظور ارائه راهکار جهت افزایش بهره وری منابع

احمدی, منصوره; آقاعلیخانی, مجید

doi:10.22067/jag.v4i2.14968

تجزیه و تحلیل مصرف انرژی در زراعت پنبه ((Gossypium hirsutum L. در استان گلستان به منظور ارائه راهکار جهت افزایش بهره وری منابع

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه زراعت، دانشگاه تربیت مدرس

10.22067/jag.v4i2.14968

چکیده

پنبه (Gossypium hirsutum L.) گیاهی منحصر به فرد در زمینه تولید الیاف طبیعی است و علاوه بر تأمین مواد اولیه صنایع نساجی با تولید دانه روغنی سرشار از روغن و پروتئین، سهم قابل توجهی در تولید روغن خوراکی برای انسان‏ و کنجاله پروتئینی برای دام داشته و به همین دلیل در اشتغال زائی بخش های کشاورزی، صنعت و بازرگانی نیز نقش مهمی ایفا می کند. به منظور تعیین سهم میزان مصرف انرژی مستقیم و غیرمستقیم اعم از سوخت‏های فسیلی، نیروی کارگری و ... در برآورد کارآیی مصرف انرژی در زراعت پنبه در استان گلستان که قطب زراعت پنبه ایران محسوب می‏شود، تحقیقی میدانی در سال 1389 انجام شد. اطلاعات لازم از طریق مصاحبه حضوری با 23 کشاورز پنبه‏کار که سطح فعالیت آنها بین 5/0 تا 50 هکتار بود و تکمیل پرسش‏نامه‏های فنی و تخصصی توسط محققین گردآوری شد. بر اساس تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‏آوری شده مقدار کارآیی مصرف انرژی در زراعت پنبه در استان گلستان 0986/1 برآورد شد. نتایج نشان داد که سهم نهاده‏های مختلف در انرژی مصرفی در تولید پنبه استان متفاوت بود. سوخت تراکتور و سوخت موتور پمپ به ترتیب سهمی برابر با 24 درصد و 30 درصد را به خود اختصاص دادند و به طور کلی، 54 درصد انرژی مصرفی در تولید پنبه مربوط به سوخت گازوییل بود. کودها با 24 درصد و مواد شیمیایی با 13درصد نیز به ترتیب رتبه دوم و سوم را در مصرف انرژی داشتند. برای افزایش بهره‏وری منابع آب، خاک و نهاده های شیمیایی و ارتقای کارآیی مصرف انرژی در زراعت پنبه در استان گلستان رعایت توصیه‏های فنی از قبیل ذخیره سازی مناسب سوخت، نگهداری و کاربرد صحیح ماشین آلات، بهبود عملیات زراعی و مدیریت کوددهی توصیه می‏شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Energy use analysis of cotton (Gossypium hirsutum L.) production in Golestan Province and a few strategies for increasing resources productivity

نویسندگان [English]

Mansoore Ahmadi
Majid Agha Alikhani

چکیده [English]

Cotton (Gossypium hirsutum L.) as a unique crop in natural fiber production has an important role in texture industry. It has also a large share in oil production for human nutrition and as a protein concentrate for animal feeding. Therefore, cotton role in job opportunities in agriculture, industry and business divisions are undeniable. In order to determine the share of each direct and indirect energy inputs (consisted of fossil fuels, human labore and ...) in energy use efficiency (EUE) of cotton production in Golestan Province (cotton pole of Iran) a field survey was conducted during 2010. Necessary information has been collected via technical questionnaire and face to face interview with 23 farmers who produced cotton in 0.5 to 50 ha. According to data analysis EUE of cotton production in Golestan province estimated as amount of 1.0968. Results showed that the share of variant inputs for cotton production were different. Fuel for tractor and irrigation pump have 24 and 30% of energy input, respectively and in overall 54% of input energy in cotton production was devoted to diesel fuel. Fertilizers and chemicals with 24 and 13% have second and third share of energy use. For improvising productivity of resources (water, soil and chemical inputs) and increment of EUE in cotton production at Golestan province a few technical and management strategy could be recommended. Our top recommendation have been focused on suitable fuel storage, correct operation and maintenance of machines, improvement of cultural practices and fertilizing management.

کلیدواژه‌ها [English]