به گزینی برای تحمل به شوری در کنجد (Sesamum indicum L.) تحت شرایط مزرعه: 1- خصوصیات فنولوژیک و مورفولوژیک

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

تنش شوری یکی از مهمترین محدودیت‌های رشد گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک است که تولید بسیاری از گیاهان زراعی از جمله کنجد (Sesamum indicum L.) را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به منظور مطالعه خصوصیات فنولوژیک و مورفولوژیک 43 لاین و اکوتیپ کنجد تحت تنش آبیاری با آب شور (2/5 دسی زیمنس بر متر) آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقات شوری قطب علمی گیاهان زراعی ویژه، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 89-1388 اجرا شد. نتایج نشان داد که چهار نمونه کنجد قادر به سبز شدن در این شرایط نبودند و 14 نمونه نیز علیرغم سبز شدن و رشد تا اوایل مرحله زایشی، از بین رفتند و تنها 58 درصد از نمونه های مورد بررسی قادر به تداوم رشد خود تا رسیدگی بودند. نمونه های کنجد از نظر طول مدت هرکدام از مراحل فنولوژی اختلاف معنی داری داشتند. در بین اکوتیپ های کنجد، دوره رشد رویشی از 64 تا 81 روز و دوره رشد زایشی از 60 تا 65 روز متفاوت بود. از نظر ارتفاع بوته، تعداد و طول شاخه های جانبی در کنجد های مورد مطالعه نیز تفاوت معنی داری وجود داشت. بیشترین و کمترین ارتفاع بوته به ترتیب برای اکوتیپ‌های MSC43 و MSC12 مشاهده شد، تعداد شاخه جانبی از یک تا هشت عدد متفاوت و طول شاخه‌های جانبی 32 درصد اکوتیپ‌ها نیز بیش از 100 سانتی متر بود. همبستگی قابل ملاحظه ای بین وزن دانه با دوره رشد زایشی (**38/0r=) و پس از آن با ارتفاع گیاه (25/0r=) وجود داشت. در مجموع واکنش نمونه های کنجد به شوری آب آبیاری متفاوت بود و بیشتر بودن برخی شاخص های مورفولوژیکی در تعدادی از نمونه ها، احتمالاً بیانگر تحمل بهتر این نمونه ها به شوری مورد مطالعه می باشد. برای شناسایی و به گزینی منابع متحمل به شوری کنجد مطالعات تکمیلی ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Screening of sesame ecotypes (Sesamum indicum L.) for salinity tolerance under field conditions: 1-Phenological and morphological characteristics

نویسندگان [English]

  • Fazel Fazeli Kakhki
  • Ahmad Nezami
  • Mehdi Parsa
  • Mohammad Kafi
Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Salinity is one of the most restrictions in plant growth in dry and semi dry land which effects production of many crops such as sesame. In order to study the phenology and morphology characteristics of 43 ecotypes and line of sesame (Sesamum indicum L.) under salinity of irrigation water (5.2 dS.m-1) a field experiment was conducted at research farm of center of excellence for special crops, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, during growing season of 2009-2010 based on a randomized complete block design with three replications. Results showed that four sesame ecotypes could not emerge, 14 sesame ecotypes had appropriate emergence but died before reproductive stage and only 58 % of sesame ecotypes could alive until maturity. There was significant difference between sesame ecotypes for phenological stages and were varied from 64 to 81 days for vegetative and 60 to 65 days for reproductive stages. Plant height, number and length of branches also were different between sesame ecotypes. The highest and the lowest plant height were observed in MSC43 and MSC12 ecotypes, respectively. Number of branches per plant was from 1 to 8 and length of branches in 32 percent of ecotypes was more than 100 cm. There was a considerable correlation between seed weight in plant with reproductive growth (r=0.38**) and plant height (r=0.25). In addition different response of sesame ecotypes to saline water and also better morphological indices in some sesame ecotypes may be show the tolerance of these accessions to salinity. More studies may be useful for selection of sesame salt tolerance resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Branch
  • GDD
  • Height
  • Reproductive
  • Vegetative
CAPTCHA Image