2024-03-28T12:40:16Z
https://agry.um.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4753
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
مطالعه بلندمدت تغییرات فشردهسازی و تأثیر آن بر ثبات تولید محصولات کشاورزی در ایران (دوره 50 ساله 1341 تا 1390)
مجید رضا
کیانی
علیرضا
کوچکی
مهدی
نصیری محلاتی
احمد
زارع فیض آبادی
بهمنظور بررسی وضعیت فشردهسازی و روند تغییرات آن در کشاورزی ایران 63 متغیر در قالب شش گروه کاربری اراضی، تولید، کارآیی مصرف، ورودیها (نهاده، ماشینآلات)، انرژی و جمعیت برای دوره 50 ساله 1341 تا 1390 مورد بررسی قرار گرفت. تغییرات کاربری اراضی، افزایش مصرف نهادهها و افزایش جمعیت بهعنوان عوامل مؤثر در افزایش فشردهسازی تعیین شدند. برای تعیین ثبات سطح زیر کشت، تولید و عملکرد، ضریب تغییرات این متغیرها در پنج دهه برای محصولات مهم زراعی و باغی بهطور مجزا محاسبه شد و روند تغییرات این ضرایب بهعنوان شاخصی برای ثبات تعیین شد. برای تعیین میزان حساسیت به تغییرات محیطی نسبت عملکرد هر محصول در هر سال به میانگین عملکرد محصول در بازههای 10 ساله بهطور مجزا برای هر گیاه و برای همه محصولات بهعنوان ظرفیت عملکرد محاسبه شد، شیب خط رگرسیون بین ظرفیت عملکرد هر محصول با میانگین ظرفیت عملکرد همه محصولات بیانگر میزان حساسیت آن محصول به تغییرات محیطی است. نتایج نشان داد که در طی مدت 50 سال سطح زیر کشت از حدود 6/6 به 3/13 میلیون هکتار و تولید محصولات کشاورزی از 11 به 94 میلیون تن افزایش یافته و در همین حال ضریب تغییرات سطح زیر کشت و تولید کاسته شد همبستگی منفی و معنیدار 47/0- و 89/0- بهترتیب بین ضرایب تغییرات سطح زیر کشت و تولید در دهههای مختلف نشاندهنده افزایش ثبات تولید بود. شاخص حساسیت به تغییرات محیطی مربوط به ذرت (Zea mays L.)، گندم (.Triticum aestivum L( و جو (.Hordeum vulgare L (بهترتیب برابر با 59/1، 99/0 و 93/0 بود که نشاندهنده پایینتر بودن ثبات عملکرد در محصولات اصلی است. تجزیه به مؤلفههای اصلی 63 متغیر، دو الگوی اصلی در تغییرات گروهها را نشان داد. دسته اول با توصیف 51 درصد نشاندهنده افزایش فشردهسازی در قالب تغییر کاربری اراضی زراعی، تغییرات تولید و عملکرد و افزایش مصرف نهادهها در طی 50 سال گذشته بود و مؤلفه دوم با توصیف 20 درصد از تغییرات بیانگر تغییرات مهمی در کشاورزی ایران شامل تغییر کارآیی مصرف نهاده و رشد جمعیت بود. در طی 50 سال گذشته شاخصهای مرتبط با فشردهسازی نظیر سطح زیر کشت با دو برابر شدن از 6/6 به 13 میلیون هکتار، مصرف کودهای شیمیایی با 35 برابر شدن از هفت به 250 کیلوگرم در هکتار، و تعداد تراکتور با 700 برابر شدن از 800 به 565 هزار عدد افزایش یافته است و کارآیی مصرف نهادهها 300 درصد کاهش یافته و در مجموع نشان میدهد که کشاورزی ایران در طی دهههای گذشته فشردهتر شده و در عین حال ثبات عملکرد کاهش یافته است.
intensification
Agriculture
Stability
2019
12
22
1183
1203
https://agry.um.ac.ir/article_37287_f8ea8145b8a9fe914143b9e41a4359f7.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
مطالعه تأثیر باکتریهای تقویتکننده رشد گیاه بر ویژگیهای بومشناختی فیزیولوژیک ارقام سویا (Glycine max L.) تحت رژیمهای آبیاری
فرزاد
مندنی
کیانوش
خانی
سعید
جلالی هنرمند
محسن
سعیدی
این تحقیق با هدف بررسی نقـش باکتریهـای تقویتکننده رشد بر برخی از مهمترین ویژگیهای بومشناختی فیزیولوژیک سویا (Glycine max L.) تحت رژیمهای مختلف رطوبتی بهصورت کرتهای خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی با سه تکرار در سال 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیمهای مختلف رطوبتی (I1: قطع آبیاری از مرحله پرشدن دانهها تا انتهای دوره رشد، I2: قطع آبیاری از مرحله پایان تشکیل غلاف تا انتهای دوره رشد و I3: آبیاری کامل در تمام طول فصل رشد )بدون تنش آبیاری در حدود 50 درصد تخلیه رطوبت) بهعنوان عامل اصلی و سویههای باکتری تقویتکننده (B1: بدون باکتری، B2: Bacillus subtilis، B3: Bacillus licheniformis) و ارقام سویای کوثر، M9 وTMS بهعنوان دیگر فاکتورها در نظر گرفته شد. صفات مورد ارزیابی شامل شاخص سطح برگ، روند جذب تشعشع، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، وزن خشک کل، کارایی مصرف تشعشع و عملکرد دانه بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی ویژگیهای مورد ارزیابی ارقام مختلف سویا بهشدت کاهش یافت. کاربرد سویههای مختلف باکتری بهشدت منجر به بهبود ویژگیهای مورد ارزیابی شد. بالاترین شاخص سطح برگ (7/6)، روند جذب تشعشع (2/18 مگاژول در مترمربع)، سرعت رشد محصول (6/20 گرم در در مترمربع در روز)، وزن خشک کل (7/1104 گرم در مترمربع) و کارایی مصرف تشعشع (165/1 گرم در مگاژول) مربوط به رقم TMS و در شرایط آبیاری کامل + تلقیح باکتری لیکنی فورمیس وکمترین میزان صفات مذکور مربوط به رقم کوثر و در شرایط قطع آبیاری از اواسط تشکیل غلاف + بدون تلقیح باکتری بود. عملکرد دانه سویا بهطور معنیداری تحت تأثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفت، بهطوریکه بیشترین عملکرد دانه بهمیزان 9/380 گرم در مترمربع مربوط به رقم TMS در تیمار آبیاری کامل + تلقیح باکتری سوبتیلیس بود و کمترین آن بهمیزان 2/134 گرم در مترمربع مربوط به رقم کوثر بود که در تیمار قطع آبیاری از اواسط تشکیل غلاف + بدون باکتری مشاهده شد. به نظر میرسد در صورت کاهش مقدار آب قابل دسترس، تلقیح با باکتریهای تقویتکننده رشد گیاه منجر به افزایش تحمل به تنش کمبود آب بهویژه در شرایط تنش ملایم میگردد.
grain yield
Growth indices
Radiation absorption
Radiation Use Efficiency
Water deficit stress
2019
12
22
1205
1224
https://agry.um.ac.ir/article_37294_e217c1c77295fd8d88fc7c2cf298d99e.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
اثر زمان رویش در خزانه و تراکم سوروفآبی (Echinochloa oryzoides (Ard.) Fritsch) بر قابلیت رقابت با برنج (Oryza sativa L.) (2. مطالعات انتهای فصلرشد: عملکرد و قابلیت رقابت)
المیرا
محمدوند
علیرضا
کوچکی
مهدی
نصیری محلاتی
بیژن
یعقوبی
زمان رویش و تراکم علفهای هرز اهمیت بسیاری در اثرات متقابل رقابتی آنها با گیاه زراعی دارد. لذا برای علفهرز سوروفآبی (Echinochloa oryzoides (Ard.) Fritsch)، بهعنوان یک گونه نسبتاً تازهوارد، بررسی نقش زمان رویش در خزانه برنج (Oryza sativa L.) و در نتیجه سن گیاهچه علفهرز در هنگام انتقال از خزانه به زمین اصلی و نیز بررسی میزان این انتقال و در نتیجه تراکم نسبی علفهرز در زمین اصلی ضرورت دارد. نقش سن گیاهچه سوروفآبی هنگام نشاکاری (10، 20 و 30 روز) و نسبت تراکم سوروفآبی: برنج در هرکپه (4:0، 3:1، 2:2، 1:3 و 0:4 علفهرز: برنج) بر صفات سوروفآبی و برنج در هنگام رسیدگی گیاه زراعی (90 روز پس از نشاکاری)، طی دو سال مطالعه مزرعهای در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. افزایش تعداد گیاهچه در نسبتهای مختلف کاشت سبب افزایش عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، عملکرد نسبی هر دو گونه و شاخص غالبیت برنج شد؛ اگرچه شاخص برداشت کاهش یافت. بهجز عملکرد دانه برنج در تککشتی و در نسبت 3:1 (علفهرز: برنج) سال دوم که تفاوت معنیداری با سوروفآبی نداشت؛ در سایر نسبتها عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه علفهرز بیشتر از برنج متناظر بود. شاخص برداشت برنج در همه نسبتهای کاشت بیشتر از علفهرز بود. در سال اول آزمایش، تیمار گیاهچههای 30 روزه سوروفآبی دارای بیشترین عملکرد بیولوژیک، دانه و نسبی علفهرز، کمترین عملکرد دانه و نسبی برنج، و کمترین شاخص برداشت هر دو گونه بودند. در همه سنین گیاهچه علفهرز عملکرد سوروفآبی بیشتر از برنج متناظر بود. بررسی صفات ارزیابی شده و نمودارهای سریهای جانشینی حاکی از قابلیت رقابت بالای علفهرز نسبت به گیاه زراعی بود که بر ضرورت توجه به گسترش این علفهرز در منطقه تأکید دارد.
Competition
Emergence patterns
Planting proportion
Relative density
2019
12
22
1225
1239
https://agry.um.ac.ir/article_37300_8eecb4a06a79c390311a34426fa790c8.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
روند تغییرات کربن آلی و عناصر غذایی خاک و عملکرد نیشکر (Saccharum officinarum L.) در تناوبهای زراعی
فروتن
بهادری بیرگانی
جهانفر
دانشیان
سید علیرضا
ولدآبادی
سعید
سیف زاده
اسماعیل
حدیدی ماسوله
بهمنظور ارزیابی روند تغییرات میزان کربن و ماده آلی، نیتروژن، فسفر و پتاسیم در خاک و عملکرد نیشکر (Saccharum officinarum L.) در شرایط تناوبهای زراعی مختلف، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بهمدت سه سال متوالی در مزرعه تحقیقاتی کشتوصنعت نیشکر امیرکبیر اهواز طی سالهای 95-1393 اجرا شد. ده تناوب رایج زراعی شامل 1) گندم- شبدر- نیشکر، 2) کلزا- شبدر– نیشکر، 3) جو- شبدر- نیشکر، 4) سورگوم- شبدر- نیشکر، 5) شبدر- ماش- نیشکر، 6) شبدر- شبدر- نیشکر، 7) شبدر- شبدر چین سوم- نیشکر، 8) شبدر- سویا- نیشکر، 9) شبدر- ذرت- نیشکر و 10) شاهد- شاهد- نیشکر بهعنوان تیمار مدنظر قرار گرفتند. نیتروژن خاک، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب و کربن آلی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد اگرچه روند تغییرات فسفر در سه سال اجرای آزمایش در هر دو عمق خاک تفاوت معنیداری نداشت، امّا میزان پتاسیم و کربن آلی خاک در سال سوم آزمایش کاهش یافت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که میزان فسفر، نیتروژن و کربن آلی در هر دو عمق خاک 30-0 سانتیمتر در تناوبهای زراعی تفاوت معنیداری با هم داشتند. همچنین پتاسیم در عمق صفر تا 30 سانتیمتر و نسبت کربن به نیتروژن در عمق30 تا 60 سانتیمتر در تناوب زراعی متفاوت بود. بیشترین میزان باقیمانده نیتروژن، فسفر و نسبت کربن به نیتروژن بهترتیب در تناوبهای زراعی شبدر- شبدر- نیشکر، آیش- آیش– نیشکر و سورگوم- شبدر – نیشکر بهترتیب با 124 و 121 تن در هکتار بوده است. بیشترین عملکرد نیشکر مربوط به تناوب زراعی شبدر- ماش– نیشکر و کمترین آن در تناوب آیش- آیش- نیشکر بهدست آمد. بهطور کلی، نتایج عملکرد نشان داد که انتخاب بقولات در تناوب با نیشکر، مقدار نیتروژن خاک و عملکرد نیشکر را افزایش میدهد.
Phosphorus
Nitrogen
Clover
Sugarcane
2019
12
22
1241
1259
https://agry.um.ac.ir/article_37304_bdd486e7bd58fc6e547416273a007ad6.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
بهبود عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه (Nigella sativa L.)در کشت مخلوط با شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)
افتخار
رحمتی
شیوا
خالص رو
غلامرضا
حیدری
کشت مخلوط یکی از پایداراترین نظامهای زراعی میباشد، گیاهان دارویی نیز نقش مهمی در تأمین نیازهای انسان دارند، بنابراین، بهمنظور ارزیابی عملکرد و کیفیت گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)در کشت مخلوط با شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان طی سال زراعی 1394 انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت خالص سیاهدانه، کشت خالص شنبلیله، 50% سیاهدانه + 50% شنبلیله، 25% سیاهدانه + 75% شنبلیله، 75% سیاهدانه + 25% شنبلیله، 100% سیاهدانه + 5/12% شنبلیله، 100% سیاهدانه + 25% شنبلیله، 100% سیاهدانه + 5/37% شنبلیله، 100% سیاهدانه + 50% شنبلیله بر اساس سریهای جایگزینی و افزایشی بودند. در این پژوهش صفات مختلف از قبیل تعداد شاخه جانبی در بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد وزن خشک کل، عملکرد دانه، درصد اسانس و عملکرد اسانس سیاهدانه، تعداد شاخه جانبی در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد وزن خشک کل و عملکرد دانه شنبلیله و همچنین شاخصهای کشت مخلوط مانند LER و ATER مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد نسبتهای مختلف کاشت، اثر معنیداری بر صفات نامبرده هر دو گیاه داشت. بیشترین مقادیر عملکرد دانه (15/972 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد وزن خشک کل (1/2757 کیلوگرم در هکتار) سیاهدانه از نسبت 100% سیاهدانه + 5/12% شنبلیله حاصل شد؛ امّا نتایج در مورد شنبلیله نشان داد بیشترین عملکرد دانه و عملکرد وزن خشک کل بهترتیب با مقادیر 4/784 و 7/3266 کیلوگرم در هکتار از کشت خالص آن حاصل گردید. بر اساس نتایج این آزمایش، بیشترین ATER (30/1) از تیمار افزایشی 100% سیاهدانه + 5/12% شنبلیله بهدست آمد. لذا چنین میتوان استنباط کرد که در پژوهش حاضر، این نسبت کشت مخلوط افزایشی در مقایسه با سایر نسبتها، ویژگیهای مثبت بیشتری داشت.
Essential oil
Additive series
Sustainable agriculture
Medicinal plants
2019
12
22
1261
1273
https://agry.um.ac.ir/article_37307_ea8e14d5717ade11ca38287900489a57.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
اثر تنش خشکی و محلولپاشی بور و روی بر عملکرد و برخی خصوصیات مورفولوژیک و زراعی گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.)
سمیه
سهیلی موحد
سعید
خماری
پریسا
شیخ زاده
بهرام
علیزاده
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی عناصر کممصرف بور و روی بر عملکرد و برخی صفات مورفولوژیک و زراعی گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.) (رقم محلی اصفهان) تحت تنش خشکی انتهای فصل، دو آزمایش جداگانه طی سالهای زراعی 93- 1392 و 94- 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی بهصورت اسپیلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. کرت اصلی شامل سه سطح محدودیت آب (=S1 آبیاری کامل تا انتهای فصل، =S2 قطع آبیاری از مرحله گلدهی و =S3 قطع آبیاری از مرحله دانهبندی) و کرت فرعی شامل ترکیب فاکتوریل عناصر ریزمغذی بور (0B1= ، 350 B2=و 700B3= پیپیام) و روی (0Zn1= ، 1000Zn2= و 2000Zn3= پیپیام) بود. نتایج نشان داد که در سال اول آزمایش کلیه صفات مورد بررسی تحت اثرات منفی محدودیت آب قرار گرفتند. تنش خشکی در مرحله گلدهی (S2) و دانهبندی (S3)، بهصورت معنیداری عملکرد دانه را نسبت به شاهد (S1) کاهش داد (بهترتیب 62/15 درصد و 77/12 درصد). در سال دوم بهعلت بارشهای فراوان در طی دوره تنش اختلاف معنیداری بین تیمارهای آبیاری در کلیه صفات مشاهده نشد. در هر دو سال آزمایش تیمارهای B3Zn2 و B2Zn2 در صفات عملکرد و درصد مغز دانه حداکثر افزایش معنیدار و در صفات درصد پوسته دانه و نسبت پوسته به مغز بیشترین کاهش معنیدار را نسبت به شاهد نشان دادند. همچنین این تیمارها بالاترین قطر طبق (بهترتیب 83/42 و 31/42 میلیمتر)، طول (بهترتیب 84/8 و 63/8 میلیمتر) و عرض دانه (بهترتیب 89/4 و 77/4 میلیمتر) را دارا بودند. در هر دو سال آزمایش بیشترین طول دانه در کلیه سطوح آبیاری در تیمار B3 مشاهده شد. محلولپاشی عناصر بور و روی در شرایط تنش در مرحله گلدهی و دانهبندی، اکثر صفات مورد بررسی را بهطور معنیداری بهبود بخشید. وجود همبستگی مثبت و معنیدار بین عملکرد و سایر صفات مورد مطالعه نشان داد که عناصر ریزمغذی اگر در زمان مناسب و بهمقدار بهینه مصرف گردد، در مقاومت به خشکی گیاه اثر مثبت خواهند گذاشت. بهطورکلی، محلولپاشی برگی عناصر بور و روی نسبت به شاهد توانست تا حدودی خسارات ناشی از محدودیت آب را در گلرنگ جبران نماید.
Drought stress
Final yield
Micronutrients
Seed coat and kernel
2019
12
22
1275
1291
https://agry.um.ac.ir/article_37311_437d7250938ce5539326b32948e2bcc1.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
تأثیر کمپوست زباله شهری و کودهای شیمیایی بر عملکرد کمّی و کیفی گندم آبی (Triticum astivum L.) رقم بهار
جلال
قادری
عادل
نعمتی
محمود
شریعتمداری
با توجه به کمبود مواد آلی در خاکها و با هدف استفاده بهینه از کودهای آلی و شیمیایی برای دستیابی به کشاورزی پایدار، آزمایشی بهمنظور بررسی تأثیر کودهای شیمیایی و کود آلی کمپوست زباله شهری بر عملکرد کمّی وکیفی گندم (Triticum astivum L.) رقم بهار، با چهار سطح کودهای شیمیایی (بدون مصرف، سیستم رایج، بر اساس آنالیز خاک و 25 درصد کمتر از آنالیز خاک) و کمپوست زباله شهری در چهار سطح (0، 10 ، 20 و 30 تن بر هکتار) بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار، در سال زراعی 93-1392 در کرمانشاه اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر اصلی مصرف کمپوست، کودهای شیمیایی و اثر برهمکنش آنها روی صفات آزمایشی معنیدار شد. در این تحقیق کاربرد کودهای شیمیایی و کمپوست سبب افزایش معنیدار عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه در بوته، درصد پروتئین و غلظت عناصر غذایی در دانه گندم گردید. مقایسه میانگین اثر برهمکنش کودهای شیمیایی و کمپوست زباله شهری نشان داد با کاربرد تیمار 10 تن بر هکتار کمپوست و کودهای شیمیایی 25 درصد کمتر از آنالیز خاک، بیشترین عملکرد دانه (5900 کیلوگرم بر هکتار)، وزن هزار دانه (39 گرم)، تعداد دانه در سنبله (71)، درصد پروتئین (6/12) و غلظت عناصر غذایی در دانه بهدست آمد و کمترین میزان صفات مورد بررسی در شاهد مشاهده گردید. با توجه به نتایج بهدست آمده و در نظر گرفتن مسائل زیستمحیطی، کاربرد توأم 10 تن بر هکتار کمپوست و کودهای شیمیایی 25 درصد کمتر از آنالیز خاک پیشنهاد میشود.
Iron
Nitrogen
Organic manure
Phosphorus
Zinc
2019
12
22
1293
1307
https://agry.um.ac.ir/article_37315_4db49e2a63a956aa6346bc7f652c8b19.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
اثر ﺍﺯﺗﻮﺑﺎﮐﺘﺮ ﮐﺮﻭﮐﻮﮐﻮﻡ (Azotobacter chroococcum) و گلوموس اینترارادیسز (Glomus intraradices) بر عملکرد، اجزای عملکرد و جوانهزنی بذرهای حاصل تحت شرایط آبیاری تکمیلی در برخی ارقام گندم (Triticum aestivum L.)
عبدالقادر
عنایتی
مرتضی
برمکی
رئوف
سید شریفی
عبداللطیف
قلی زاده
کمبود آب در مراحل انتهایی رشد گندم (Triticum aestivum L.) منجر به تولید بذر بیکیفیت میشود. کاربرد بیرویه کودهای شیمیایی آسیبهای جدی به محیط زیست وارد میکند. بهمنظور بررسی اثر باکتری ازتوباکتر ﮐﺮﻭﮐﻮﮐﻮﻡ (Azotobacter chroococcum) و قارچ میکوریزا گلوموس اینترارادیسز(Glomus intraradices) بر عملکرد، اجزای عملکرد ارقام گندم و جوانهزنی بذرهای حاصل تحت شرایط آبیاری تکمیلی، آزمایشی با سه تکرار بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان (عراقی محله) در سال زراعی 1395-1394 اجرا گردید. عوامل آزمایش شامل دو رقم گندم آبی (20-80-N و گنبد)، شش سطح تلقیح شامل (1) عدم تلقیح بهعنوان شاهد، (2) تلقیح بذر با قارچ میکوریزا گلوموس اینترارادیسز، (3) تلقیح بذر با باکتری سویه ازتوباکتر کروکوکوم (پودری)، (4) تلقیح با فرم مایع ازتوباکتر کروکوکوم، (5) تلقیح با سویه ازتوباکتر کروکوکوم (پودری) + گلوموس اینترارادیسز، (6) تلقیح با فرم مایع ازتوباکتر کروکوکوم + گلوموس اینترارادیسز) و سه سطح آبیاری تکمیلی (عدم آبیاری، آبیاری در مرحله آبستنی و آبیاری در مرحله گلدهی کامل) بود. در این بررسی صفات عملکرد، اجزای عملکرد و جوانهزنی بذرهای گندم حاصل مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تلقیح بذر ارقام گندم با ترکیب توأم ازتوباکتر و میکوریزا اثر معنیداری روی عملکرد، اجزای عملکرد و همچنین بهبود مؤلفههای جوانهزنی بذرهای تولیدی گندم داشت. بیشترین عملکرد دانه (33/5987 کیلوگرم در هکتار) در بوتههای حاصل از بذرهای تلقیح شده با گلوموس اینترارادیسز + فرم مایع ازتوباکتر کروکوکوم تحت آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی کامل بهدست آمد. رقم 20-80-N و تلقیح بذر با گلوموس اینترارادیسز + فرم مایع ازتوباکتر کروکوکوم با افزایش 10 درصدی نسبت به شاهد، بالاترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. درصد و سرعت جوانهزنی بذور ارقام گندم تحت تأثیر آبیاری تکمیلی بهطور قابل ملاحظهای افزایش یافت. همچنین تلقیح بذر گندم با کودهای بیولوژیک سبب افزایش درصد جوانهزنی بذور حاصل شد. بهطوریکه بالاترین درصد جوانهزنی در تیمار تلقیح بذر با گلوموس اینترارادیسز + فرم مایع ازتوباکتر کروکوکوم (75/95) حاصل شد. رقم 20-80-N در مقایسه با رقم گنبد نسبت به تلقیح بذر و آبیاری تکمیلی از نظر صفات مورد مطالعه پاسخ بهتری را از خود نشان داد.
Supplementary irrigation
Wheat cultivars
Biologic fertilizer
Seed quality
Seed yield
2019
12
22
1309
1326
https://agry.um.ac.ir/article_37320_fba4c36ad2d9ac52c8fb8e2cf088f812.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
شناسایی متغیرهای فیزیکی و شیمیایی خاک مؤثر بر پراکنش گیاهان دارویی (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی منطقه دراسله، سوادکوه، مازندران)
ایمان
حقیان
محسن
شرافتمندراد
شناسایی نیازهای اکولوژیک گونههای گیاهی مختلف و عوامل محیطی مؤثر در استقرار آنها را میتوان نخستین گام در راستای شناخت مناطق مستعد رشد و توسعه آنها جهت اصلاح و احیای مراتع از طریق مرتعکاری دانست. از این رو، در مطالعه حاضر، نقش متغیرهای فیزیکی و شیمیایی خاک در پراکنش و استقرار گیاهان دارویی در منطقه دراسله استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفته است. برای اندازهگیری پوشش گیاهی از پلاتهای یک مترمربعی در امتداد ترانسکتهای 50 متری با استقرار تصادفی- سیستماتیک استفاده شد. در کنار هر ترانسکت یک نمونه خاک نیز برداشت و جهت تعیین ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک به آزمایشگاه منتقل شد. سپس با تکنیک رستهبندی و انجام تجزیه و تحلیلهای تطبیق قوسگیری شده (DCA)3 و تطبیق متعارفی (CCA)4 اثر این متغیرها بر پراکنش گیاهان دارویی تعیین شد. تعداد 29 گیاه دارویی در منطقه شناسایی شد. نتایج آنالیزهای چندمتغیره نیز نشان داد که اثر متغیرهای خاکی بر پراکنش گیاهان دارویی معنیدار است و اکثر گونهها تحت تأثیر این متغیرها قرار گرفتند. در این بین، اسیدیته و میزان رس تعداد بیشتری از گیاهان را تحت تأثیر قرار دادند. بنابراین، پراکنش گیاهان دارویی در منطقه دراسله تا حد زیادی متأثر از متغیرهای خاکی است و با شناسایی این عوامل میتوان گام مؤثری در معرفی و کاشت این گیاهان در مناطق مستعد و مناسب برداشت.
distribution
Environmental factors
Medicinal plants
Ordination
Soil
2019
12
22
1327
1341
https://agry.um.ac.ir/article_37323_e7fd6a6e877faa96a02a8cba4375af3e.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
توسعه منحنی رقیق شدن نیتروژن بحرانی بر مبنای ماده خشک برگ در دو رقم کلزای بهاره (Brassica napus L.)
سید عطاء الله
سیادت
ابوالفضل
درخشان
بهبود رشد گیاه زراعی با کاربرد کود نیتروژن میتواند بهمیزان قابل توجهی عملکرد محصول را افزایش و بازده اقتصادی را بهبود بخشد. با اینحال، استفاده بیش از حد از کود نیتروژن در نظامهای کشت فشرده منجر به کاهش کارایی زراعی مصرف نیتروژن، افزایش انتشار گازهای گلخانهای و آلودگی آب و خاک شده است. غلظت نیتروژن بحرانی (Nc) حداقل نیتروژن مورد نیاز برای حداکثر رشد گیاه است و میتواند بهعنوان ابزاری برای مدیریت دقیق نیتروژن در طی فصل رشد استفاده شود. مطالعه فعلی با هدف تعیین منحنی رقیق شدن غلظت نیتروژن بحرانی بر مبنای ماده خشک برگ (LDM) در کلزای بهاره (Brassica napus L.) انجام شد. برای این منظور، یک آزمایش مزرعهای با هفت سطح مصرف صفر، 50، 100، 150، 200، 250 و 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار انجام گرفت و ماده خشک و غلظت نیتروژن برگ دو رقم کلزای بهاره در طی فصل رشد اندازهگیری شد. منحنی رقیق شدن غلظت نیتروژن بحرانی برگ کلزای بهاره با رابطه Nc=5.08LDM-0.06 توصیف شد. شاخص تغذیه نیتروژنی (NNI) بسته بهمیزان مصرف نیتروژن در رقم دلگان از 72/0 تا 14/1 و در رقم هایولا 401 از 53/0 تا 15/1 متغیر بود. کمبود نیتروژن تجمعی (Nand) در رقم دلگان بین 61/11- و 09/107 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در رقم هایولا 401 بین 22/24- و 64/129 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تعیین شد. همبستگی مثبت معنیداری بین اختلاف میزان مصرف نیتروژن (ΔN) با تغییرات شاخص تغذیه نیتروژنی (ΔNNI) و کمبود نیتروژن تجمعی (ΔNand) وجود داشت. بهطور کلی، منحنی رقیق شدن غلظت نیتروژن بحرانی و شاخص تغذیه نیتروژنی و کمبود نیتروژن تجمعی مشتق از آن بهخوبی وضعیت محدودیت و عدم محدودیت تغذیه نیتروژنی را در دو رقم کلزای بهاره مشخص کرد و میتواند بهعنوان شاخص قابلاطمینانی از وضعیت نیتروژن گیاه زراعی در طی فصل رشد استفاده شود.
Critical nitrogen
Nitrogen deficiency
Nitrogen nutrition index
Nitrogen use optimization
Precise nitrogen management
2019
12
22
1343
1356
https://agry.um.ac.ir/article_37329_e6d5e2fdfcb89a7eed56f50041148bf2.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
تأثیر مدیریت بهینه نیتروژن و جهتهای کاشت بر ﺻﻔﺎت اکوﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ، ﻋﻤﻠﮑﺮد و اﺟﺰای ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭼﺎی ﺗﺮش ((Hibiscus sabdariffa L.
فرزانه
ریگی
مهدی
دهمرده
عیسی
خمری
رضا
باقری
بهمنظور ارزیابی تأثیر جهت کشت و تقسیط نیتروژن بر ﺻﻔﺎت اکوﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ، ﻋﻤﻠﮑﺮد و اﺟﺰای ﻋﻤﻠﮑﺮد گیاه دارویی چای ترش ((Hibiscus sabdariffa L. آزمایشی بهصورت اسپلیتپلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در پژوهشکده تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال زراعی 1396-1395 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل جهت کشت در دو سطح (شمالی- جنوبی، شرقی- غربی) بهعنوان عامل اصلی و تقسیط نیتروژن از منبع اوره چهار سطح (یکسوم قبل از کاشت، یکسوم مرحله چهاربرگی، یکسوم مرحله ساقه رفتن؛ یکدوم قبل ازکاشت یکدوم مرحله چهاربرگی؛ یکدوم مرحله چهاربرگی یکدوم مرحله ساقه رفتن؛ یکسوم مرحله چهاربرگی، یکسوم مرحله ساقه رفتن، یکسوم مرحله گلدهی) بهعنوان عامل فرعی بودند. نتایج ﺗﺠﺰﯾﻪ وارﯾﺎﻧﺲ ﻧﺸﺎن داد که جهت کشت و تقسیط نیتروژن بر صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه جانبی، تعداد غوزه در بوته، وزن تر کاسبرگ، وزن خشک کاسبرگ و شاخص برداشت معنیدار بود. امّا تعداد شاخه جانبی و قطر ساقه تنها تحت تأثیر جهت کشت قرار گرفتند. عملکرد بیولوژیک تنها تحت تأثیر تقسیط نیتروژن قرار گرفت. اثر متقابل جهت کشت و تقسیط نیتروژن برای صفت شاخص برداشت معنیدار (پنج درصد) و برای سایر صفات مورفولوژیک بسیار معنیدار (یک درصد) شد. بر اساس نتایج مقایسه میانگین تیمارها مشخص گردید که بهجز تعداد شاخه جانبی تمامی صفات مورفولوژیکی اندازهگیری شده در جهت کشت شمالی- جنوبی دارای بیشترین مقدار بودند. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻘﺴﯿﻂ ﻧﯿﺘﺮوژن بهصورت مصرف در مرحله چهاربرگی، مرحله ساقه رفتن و گلدهی نسبت به سایر تیمارها بر ویژگیهای اندازهگیری شده تأثیر معنیداری داشت. زمانبندی صحیح مصرف کود، مهمتر از کل مقدار کود به کار رفته میباشد، بهطوری که ﺗﻘﺴﯿﻂ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺼﺮف ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن ﺑﻪ ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ، ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ویژگیهای عملکردی چای ترش شد که در ﻧﺘﯿﺠﻪ میتواند ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﮐﻮدی و آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ را در ﭘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
Soil temperature
Soil matter organic
Soil nitrogen
Sepals yield
2019
12
22
1357
1374
https://agry.um.ac.ir/article_37334_a576974bad74673f0753196fc6ad0381.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
بررسی تأثیر سطوح مختلف کود کامل NPK و اسید فولویک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزا عملکرد گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.)
محبوبه
عسگریان
محمدحسین
امینی فرد
مهدی
خیاط
مهدی
جهانی
بهمنظور بررسی تأثیر سطوح کود کامل NPK و اسید فولویک بر برخی صفات رویشی و زایشی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 96- 1395 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل محلولپاشی کود کاملNPK (20-20-20) در سه سطح (صفر، سه و شش در هزار) و مصرف خاکی اسید فولویک در سه سطح (0 و 5 و 10 کیلوگرم در هکتار) با سه تکرار بودند. نتایج نشان داد، کود کاملNPK تأثیر معنیداری بر ارتفاع، تعداد برگ، وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیک داشت، بهطوریکه بیشترین میزان ارتفاع (4/48 سانتیمتر) و عملکرد بیولوژیک (1/2 کیلوگرم در مترمربع) از کاربرد سطح شش در هزار کود کامل و کمترین آن (5/36 سانتیمتر و 6/1 کیلوگرم در مترمربع) از شاهد (عدم کاربرد کود) بهدست آمد. همچنین بیشترین میزان تعداد برگ بوته (5/129) و وزن هزار دانه (5/1 گرم) با کاربرد 10 کیلوگرم در هکتار اسید فولویک و کمترین میزان این صفات (120 و 4/1 گرم) در شاهد مشاهده شد. اما فاصله میانگره و تعداد بذر بوته تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار نگرفت. همچنین اثرات متقابل نیز نشان داد،که بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک (2/2 کیلوگرم در مترمربع) و وزن خشک بوته (8/483 گرم در مترمربع)، در تیمار مصرف همزمان شش در هزار کود کامل و10 کیلوگرم در هکتار اسید فولویک و کمترین میزان آنها (4/1کیلوگرم در مترمربع و 5/259 گرم در مترمربع)، در شاهد (عدم کودهی) مشاهده شد. بهطور کلی، نتایج بیانگر تأثیر مثبت و افزایشی کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و آلی بر میزان عملکرد گیاه ریحان بود و بر این اساس پیشنهاد میشود، میتوان تیمار شش در هزار کود کامل و 10 کیلوگرم در هکتار اسیدفولویک را بهعنوان راهکاری اکولوژیک برای افزایش عملکرد کمّی گیاه دارویی ریحان توصیه نمود.
growth
Biological yield
seed number
Harvest index
Medicinal plant
2019
12
22
1375
1388
https://agry.um.ac.ir/article_37339_571a6485533f13419689d81d7f3ea5e0.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
برهمکنش انواع کود و تنش خشکی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد گل مغربی (Oenothera biennis L.)
محمود
محمدی
سید علی محمد
مدرس ثانوی
همت اله
پیردشتی
زین العابدین
طهماسبی سروستانی
بهنام
زند
تغییرات شرایط محیطی طی دورهی رشد گیاه غیرقابل پیشبینی است و از اینرو ایجاد تنش در هنگام رشد گیاه امری اجتنابناپذیر میباشد؛ یکی از مهمترین این تنشها، تنش کمآبی میباشد. بنابراین، برای بهبود بهرهوری رشد و تولید گیاه در شرایط تنش، علاوه بر اعمال نهادههای کشاورزی مناسب (کاربرد کودهای شیمیایی و بیولوژیکی)، نیاز به شناخت و درک فرآیندهای مورفوفیزیولوژیکی گیاه میباشد. در همین زمینه آزمایشی با هدف بررسی اثر برهمکنش انواع کود و تنش خشکی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد گل مغربی (Oenothera biennis L.) بهصورت مزرعهای در دو شهرستان تهران و ورامین در سال 94-1393 انجام شد. آزمایش بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل سه تیمار بدون تنش آبی (50% از ظرفیت زراعی)، تنش متوسط (40% از ظرفیت زراعی) و تنش شدید (30% از ظرفیت زراعی) بود و عوامل فرعی شامل کاربرد کود شیمیایی در سه سطح (بدون مصرف کود، مصرف 50 و 100% نیتروژن + فسفر مورد نیاز)، قارچ میکوریزا و باکتری آزوسپیریلوم (کاربرد و عدم کاربرد) در نظر گرفته شد. اعمال تنش کمآبی (متوسط و شدید) باعث کاهش ارتفاع بوته، وزن خشک ساقه، شاخص سطح برگ، عملکرد دانه و محتوای نسبی آب شد. بالاترین میزان کارایی مصرف آب در تنش کمآبی متوسط و بیشترین میزان وزن خشک ریشه، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی و آنزیم کاتالاز در تنش کمآبی شدید مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد کاربرد کودهای شیمیایی (نیتروژن و فسفر) و بیولوژیکی (میکوریزا و آزوسپیریلوم) میتواند اثرات منفی تنش کمآبی را بر عملکرد گل مغربی کاهش داده و سبب بهبود رشد آن شود.
Azospirillum
Mycorrhizal
Biological fertilizer
Water Deficit Stress and Yield
2019
12
22
1389
1407
https://agry.um.ac.ir/article_37341_47cfe065b93dfdc903649cab818c09d2.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
اثر کشت مخلوط افزایشی لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris L.) بر رشد، عملکرد معادل و کارایی استفاده از زمین سیبزمینی (Solanum tuberosum L.) تحت سطوح مختلف کود نیتروژنه
جواد
حمزه ئی
جواد
صدیقی کامل
یکی از راهکارهای حرکت بهسمت کشاورزی پایدار، ایجاد تنوع و بهکارگیری کشت مخلوطی از گیاهان، ارقام و یا ایزولاینهای مختلف در زراعت است. همچنین جهت افزایش بهرهوری در نظام کشاورزی، مدیریت منابع و نهادهها نیز نقش اساسی دارند. به همین دلیل در این آزمایش واکنش سیبزمینی (Solanum tuberosum L.) به الگوهای مختلف کشت (کشت خالص سیبزمینی و کشتهای مخلوط افزایشی لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris L.) در بین ردیفهای سیبزمینی، روی ردیفهای سیبزمینی و بین و روی ردیفهای سیبزمینی) و سطوح نیتروژن (صفر، 80 و 160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بررسی شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا و در سال زراعی 1395 اجرا شد. ویژگیهای زراعی، اجزای عملکرد و عملکرد سیبزمینی، عملکرد معادل سیبزمینی، عملکرد غلاف لوبیا سبز، نسبت برابری زمین و مجموع ارزش نسبی اندازهگیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بیشترین عملکرد غده سیبزمینی (50/42 تن در هکتار) از تیمار کشت مخلوط بینردیفی لوبیا سبز با دریافت 160 کیلوگرم نیتروژن بهدست آمد که با تیمار کشت مخلوط بینردیفی لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن (با عملکرد معادل 51/41 تن در هکتار)، اختلاف معنیداری نداشت. همچنین، بالاترین عملکرد غلاف لوبیا سبز (515 گرم در مترمربع)، نسبت برابری زمین (53/1)، مجموع ارزش نسبی (45/1) و بالاترین عملکرد معادل سیبزمینی (38/54 تن در هکتار) از تیمار کشت مخلوط بینردیفی لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن بهدست آمد. بنابراین، تیمار کشت مخلوط بینردیفی لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن از نظر رشد، عملکرد غده، بهبود کارایی استفاده از زمین و کارایی مصرف نیتروژن مناسبترین تیمار بود. در کل، کشت لوبیا سبز در بین ردیفهای سیبزمینی بهدلیل تعلق آنها به دو تیره مختلف و تفاوتهای اکولوژیکی، مورفولوژیکی و تغذیهای، جنبههای همیاری و مکملی مناسبی در کشت مخلوط دارند. این امر موجب افزایش بهرهوری بهتر از زمین، نور و مواد غذایی موجود در واحد سطح و نیز افزایش تنوع در اکوسیستمهای کشاورزی میگردد.
Land equivalent ratio
Legume
Multiple cropping
Relative value total
resource use efficiency
Tuber
2019
12
22
1409
1422
https://agry.um.ac.ir/article_37347_c22947bbccc9322647f264485c131980.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
بررسی اثر باکتریهای آزادزی تثبیتکننده نیتروژن و حلکننده فسفر و پتاسیم بر شاخصهای رشدی دو توده ماش (Vigna radiata L.)
افسانه
یوسفی
رضا
میرزایی تالارپشتی
جعفر
نباتی
سعید
صوفی زاده
بهمنظور بررسی اثر باکتریهای حلکننده فسفر، پتاسیم و تثبیتکننده آزادزی نیتروژن بر شاخصهای رشدی ماش (Vigna radiata L.)، آزمایشی در سال زراعی 1396 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، با دو توده ماش (دزفولی و هندی)، شش تیمار کودی شامل: 1- باکتریهای آزادزی تثبیتکننده نیتروژن، 2- باکتریهای حلکننده فسفر، 3- باکتریهای حلکننده پتاسیم، 4- باکتریهای آزادزی تثبیتکننده نیتروژن + باکتریهای حلکننده پتاسیم و فسفر، 5- کود شیمیایی نیتروژن و 6- شاهد (بدون کود زیستی و شیمیایی) در سه تکرار اجرا شد. مقدار واحد کلونی ریزموجود در هر گرم کود زیستی 107 واحد بود. صفات مورد مطالعه شامل شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی، سرعت رشد محصول، سرعت آسیمیلاسیون خالص، سرعت رشد نسبی و عملکرد دانه بود. نتایج نشان داد که بیشترین شاخص سطح برگ (80/3)، تجمع ماده خشک (835 گرم بر مترمربع) و عملکرد دانه (1558 کیلوگرم در هکتار) ماش در توده هندی بهدست آمد و توده دزفولی بیشترین سرعت رشد محصول (25 گرم در مترمربع در روز)، سرعت رشد نسبی (056/0 گرم در مترمربع در روز) و سرعت آسیمیلاسیون خالص (95/18 گرم دیاکسیدکربن در مترمربع در روز) را نشان داد. کمترین شاخصهای رشد در شاهد در هر دو توده دزفولی و هندی بهدست آمد. بر این اساس میتوان چنین نتیجه گرفت که کاربرد همزمان کودهای زیستی در بهبود شرایط رشدی گیاه اثر قابل توجهی داشته است و از ﻃﺮﯾﻖ اﻓﺰاﯾﺶ رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ رﯾﺸﻪ و در نتیجه ﺟﺬب ﺑﻬﺘﺮ آب و ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ از ﺧﺎک توانسته است، ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﺑﻬﺒﻮد ﺻﻔﺎت ﮐﻤّﯽ ﮔﯿﺎه ﮔﺮدد.
Biological fertilizers
Crop Growth Rate
Leaf Area Index
Net assimilation rate
Sustainable agriculture
2019
12
22
1423
1436
https://agry.um.ac.ir/article_37352_28c8b0ff9fbcaff201c6c95eaf6544cf.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
نقش اصلاحکنندههای خاکهای آهکی بر عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه (Nigella sativa L.)
سید محمد
سیدی
پرویز
رضوانی مقدم
محمد
خواجه حسینی
حمید
شاهنده
بهمنظور تأثیر گوگرد و باکتریهای اکسیدکننده گوگردی بر میزان مصرف فسفر و تأثیر آن بر عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه (Nigella sativa L.) در خاک آهکی، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. این مطالعه بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار طراحی شد. چهار اصلاحکننده خاک آهکی (شاهد، ورمیکمپوست + باکتری تیوباسیلوس، گوگرد + باکتری تیوباسیلوس و ورمیکمپوست + گوگرد + باکتری تیوباسیلوس) و سه سطح کاربرد فسفر (صفر، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) بهترتیب بهعنوان عامل اول و دوم آزمایش انتخاب شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ و وزن خشک بوته سیاهدانه در مرحله گلدهی بهطور معنیدار تحت تأثیر اثر متقابل مقدار فسفر و اصلاحکنندههای خاک قرار گرفتند. همچنین اثر متقابل ذکر شده بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک سیاهدانه معنیدار بود. در شرایط عدم کاربرد فسفر، نقش تیمار گوگرد + باکتری تیوباسیلوس در افزایش معنیدار عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک سیاهدانه بیش از کاربرد 30 و 60 کیلوگرم در هکتار فسفر به تنهایی بود. کاربرد ورمیکمپوست + باکتری تیوباسیلوس به تنهایی و یا همراه با گوگرد بیشترین تأثیر معنیدار را در افزایش عملکرد دانه و بیولوژیک سیاهدانه داشت. بهطوریکه در نتیجه کاربرد تیمار ورمیکمپوست + باکتری تیوباسیلوس و نیز تیمار ورمیکمپوست + گوگرد + باکتری تیوباسیلوس، عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد بهترتیب تا 3/63 و 4/84 درصد افزایش یافت. در خاکهای آهکی، اکسیداسیون بیولوژیکی گوگرد به تنهایی و یا همراه با کود ورمیکمپوست میتواند به راهکاری مناسب جهت فراهمی بیشتر فسفر در خاک و افزایش عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه مطرح باشد.
essential oil percentage
Tiobacilus bacteria
Oil percentage
sulfur
Vermicompost
2019
12
22
1437
1448
https://agry.um.ac.ir/article_37358_cb94551a9ed83593c505c534a17a6a1f.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
تأثیر عوامل بومشناختی بر تنوع زیستی گونههای گیاهی بومنظام طبیعی بهارکیش قوچان
سعید
جاهدی پور
علیرضا
کوچکی
مهدی
نصیری محلاتی
پرویز
رضوانی مقدم
بهمنظور دستیابی به توسعه پایدار و همچنین حفاظت از اکوسیستمهای طبیعی و تنوع زیستی آنها، لازم است نقش عوامل بومشناختی و تأثیر آنها بر تنوع گونههای گیاهی مورد ارزیابی قرار گیرد. در این راستا، در پژوهش حاضر تأثیر عوامل بومشناختی بر تنوع زیستی گونههای گیاهی در بومنظام طبیعی بهارکیش قوچان در بهار سال 1393 بررسی شد. ابتدا با رویهماندازی چهار نقشه شیب، جهت جغرافیایی، طبقات ارتفاعی و سازندهای زمینشناسی نقشه واحدهای کاری تهیه شد، سپس بر اساس ساختار، نحوه توزیع و حضور گونههای غالب، چهار تیپ همگن مشخص شده و 35 پلات در هر تیپ گیاهی بهروش سیستماتیک- تصادفی مسقر گردید و پلاتهای با سطح نمونه دو مترمربعی (بر اساس روش تعیین حداقل سطح) جهت برآورد پوشش گیاهی بهکار گرفته شد. نمونهبرداری از پوشش گیاهی در کلیه پلاتها و نمونهبرداری از خاک بهصورت نمونه مرکب از هر واحد کاری بهوسیله اوگر از عمق صفر تا 30 سانتیمتری انجام شد. در هر پلات گیاهان موجود فهرست و درصد تاجپوشش ثبت و کلیه ویژگیهای خاک شامل: درصد رس، سیلت، شن، ماده آلی، رطوبت اشباع، کربن آلی و میزان اسیدیته و هدایت الکتریکی و همچنین ویژگیهای توپوگرافیک از جمله: شیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا اندازهگیری شد. از طرفی، تغییرات تنوع در سازندهای مختلف زمینشناسی نیز مشخص شد. مطالعه تنوع زیستی گونههای گیاهی با استفاده از شاخصهای تنوع شانون- وینر و سیپمپسون، شاخص غنای مارگالف و شاخص یکنواختی اسمیت- ویلسون انجام شد. همچنین بهمنظور تعیین مهمترین عوامل تأثیرگذار بر تغییرات تنوع گونهای از آنالیز تجزیه به مؤلفههای اصلی و در محیط PCA استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که ارتفاع از سطح دریا بر تنوع، غنا و یکنواختی گونههای گیاهی منطقه تأثیر معنیداری داشته و در دامنه ارتفاعی میانی2200-1900 متر، شاخصهای تنوع سیمپسون و شانون– وینر، غنای مارگالف و یکنواختی اسمیت- ویلسون بیشترین مقدار را داشتند. همچنین جهت دامنه شمالی و شیب دامنه، تنوع و غنای گونهای را بهطور معنیداری تحت تأثیر قرار داده و در شیبهای تا 15 درصد، تنوع شانون- وینر و غنای گونهای مارگالف بالاترین مقدار را داشته و شاخص یکنواختی اسمیت- ویلسون در شیب 15 تا 45 درصد، بیشترین مقدار را داشت. نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفههای اصلی نشان داد که با توجه به قدر مطلق ضرایب، مؤلفه اول شامل: درصد کربن آلی خاک، درصد ماده آلی و درصد رس و مؤلفه دوم شامل: هدایت الکتریکی و ارتفاع و درصد رطوبت اشباع، درصد سیلت، درصد شن و درصد شیب، بیشترین تأثیر را بر تنوع گونهای منطقه مورد مطالعه داشتند.
Edaphic Factors
Principal component analysis
Rangeland
Species diversity
Topographical Factors
2019
12
22
1449
1465
https://agry.um.ac.ir/article_37364_28d775ec8d8f3f98a8140557dd9d63c4.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
ارزیابی اثرات زیستمحیطی جو (Hordeum vulrare L.) آبی و دیم با استفاده از روش ارزیابی چرخهحیات (LCA)، (مطالعه موردی: شهرستان خرمآباد)
شاهین
حسنی
محمود
رمرودی
محمدرضا
اصغری پور
ابراهیم
احمدی
این بررسی با هدف مقایسه آلایندههای جو (Hordeum vulrare L.) آبی و دیم در منطقه خرمآباد با استفاده از روش ارزیابی چرخهحیات انجام شد. واحد کارکردی در این پژوهش معادل تولید یک تن محصول جو در نظر گرفته شد. از اثرات زیستمحیطی مهم میتوان به گرمایش جهانی، تخریب لایه اوزون، پدیده اختناق دریاچه، پتانسیل اسیدی شدن و پتانسیل سمیت انسانی اشاره کرد. اندازهگیری پتانسیل هرکدام از اثرات زیستمحیطی فوقالذکر با توجه به معادل تولید واحد در نظر گرفته شده توسط پایگاه داده جهانی محاسبه شد. نتایج نشان داد که میزان انتشار گازهای گلخانهای در اثر زیستمحیطی گرمایش جهانی در تولید یک تن جو آبی و دیم بهترتیب برابر ۰۶/۱۱۱۲ و ۹۶/۶۹۹ واحد معادل کیلوگرم تولید CO2 است. در اثر زیستمحیطی تخریب لایه اوزون این مقدار برای تولید یک تن جو آبی و جو دیم بهترتیب برابر ۰۰۰۲۲۸/۰ و ۰۰۰۲۰۶/۰ واحد معادل کیلوگرم تولید CEC11 محاسبه شد. پتانسیل اختناق دریاچه در تولید یک تن جو آبی و دیم بهترتیب برابر ۶۶/۲ و ۷۱/۲ واحد معادل تولید کیلوگرم PO4 محاسبه شد. در طراحی یک سناریو بلندمدت برای ادامه روند تولید بهصورت کنونی، افزایش آلایندههای زیستمحیطی با توجه به انباشت آلایندههای سالهای قبل افزایش پتانسیل تخریبهای زیستمحیطی را نشان داد. بیشترین میزان شاخص نهایی زیستمحیطی (Eco-X) بهترتیب مربوط به دو اثر زیستمحیطی گرمایش جهانی 0163/0 در جو آبی، 0108/0 در جو دیم و اثر زیستمحیطی سمیت آبهای شیرین که در هر دو محصول 0144/0 بهدست آمد.
life cycle assessment
Global warming
environmental degradation and long-term environmental impact design
2019
12
22
1467
1481
https://agry.um.ac.ir/article_37370_f346e83c1e8c44a0612a00afc192fae3.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
تعیین بهترین عرض نوار در کشت مخلوط ردیفی کنجد (Sesamum indicum L.) و کتان (Linum usitatissimum L.) و تأثیر آن بر عملکرد، اجزای عملکرد و جمعیت علفهای هرز
علیرضا
کوچکی
فرنوش
فلاح پور
افسانه
امین غفوری
بهمنظور تعیین بهترین عرض نوار در کشت مخلوط ردیفی کنجد (Sesamum indicum L.) و کتان (Linum usitatissimum L.) آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 89- 1388 و 90- 1389 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار الگوی مخلوط ردیفی (یک ردیف کنجد+ یک ردیف کتان (1:1)، دو ردیف کنجد+ دو ردیف کتان (2:2)، سه ردیف کنجد+ سه ردیف کتان (3:3) و چهار ردیف کنجد+ چهار ردیف کتان (4:4)) و کشت خالص کنجد و کتان بود. صفات مورد مطالعه شامل تراکم و وزن خشک علفهای هرز و عملکرد و اجزای عملکرد دو گیاه بود. نتایج نشان دادند که اثر الگوهای مختلف کشت مخلوط بر وزن خشک و تراکم علفهای هرز معنیدار بود. بیشترین و کمترین وزن خشک علفهای هرز بهترتیب در تیمار کشت خالص کتان (1/832 گرم در مترمربع) و کشت مخلوط دو ردیفی (66/41 گرم در مترمربع) مشاهده شد. بالاترین عملکرد بیولوژیکی کنجد در کشت خالص (با 7/9508 کیلوگرم در هکتار) و در کتان در کشت خالص و الگوی مخلوط دو ردیفی (بهترتیب با 3/3987 و 7/3521 کیلوگرم در هکتار) بهدست آمد. حداکثر عملکرد دانه نیز در هر دو گیاه (بهترتیب در کنجد و کتان 3/4876 و 12/2122 کیلوگرم در هکتار) در کشت خالص حاصل شد. نسبت برابری زمین در الگوهای مختلف بین 34/1- 68/0 متغیر بود و بیشترین مقدار در الگوی دو ردیفی مشاهده شد. بهعلاوه کشت مخلوط با افزایش تنوع، باعث کاهش تعداد و وزن خشک علفهای هرز گردید و بهطور کلی بهترین نتایج در الگوی دو ردیف کنجد+ دو ردیف کتان مشاهده شد.
Biological yield
Land equivalent ration
Relative density
Seed yield
2019
12
22
1483
1496
https://agry.um.ac.ir/article_37377_ea68c56a14f5bc80ccfc8d82cbf37a82.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
اثر کشت مخلوط افزایشی با زیره سبز (Cuminum cyminum L.) بر کنترل علفهای هرز و عملکرد بالنگوی شهری (Lallemantia iberica Fischer & C.A. Meyer)
جلیل
شفق کلوانق
عادل
دلایی میلان
سعید
زهتاب سلماسی
یعقوب
راعی
سهیلا
دست برهان
چندکشتی بهدلیل شباهت ساختاری به اکوسیستمهای طبیعی از نظر تنوع گونهای و پایداری زیستی، مورد توجه اکولوژیستها قرار گرفته و موجب افزایش تولید، حفظ حاصلخیزی و کنترل فرسایش خاک و بهرهبرداری بهینه از منابع محیطی موجود میشود. از اینرو، بهمنظور ارزیابی اثر کشت مخلوط بالنگوی شهری (Lallemantia iberica Fischer & C.A. Meyer) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) بر کنترل علفهایهرز و عملکرد بالنگوی شهری، آزمایشی در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کنترل کامل (a1) و عدم کنترل علفهای هرز (a2) بهعنوان فاکتور اول و سیستمهای مختلف کشت شامل کشت خالص بالنگوی شهری (b1)، کشت خالص زیره سبز (b2) و کشت مخلوط افزایشی با نسبتهای 20% بالنگوی شهری و 100% زیره سبز (b3)، 40% بالنگوی شهری و 100% زیره سبز (b4) و 60% بالنگوی شهری و 100% زیره سبز (b5) بهعنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که زیستتوده علفهای هرز در الگوی کشت 100 به 20 زیره سبز- بالنگوی شهری کمتر از کشت خالص بالنگوی شهری بود. بیشترین عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت بالنگوی شهری به کنترل کامل علفهای هرز در کشت خالص اختصاص داشت. عدم کنترل علفهای هرز در کشت مخلوط 100 به 20 زیره سبز- بالنگوی شهری به تولید کمترین زیستتوده و عملکرد دانه بالنگوی شهری منجر شد و کمترین شاخص برداشت بالنگوی شهری با کشت مخلوط 100 به 40 زیره سبز- بالنگوی شهری در شرایط عدم کنترل علفهای هرز بهدست آمد. نسبت برابری زمین در الگوهای کشت مخلوط بیشتر از یک بود. بالاترین نسبت برابری زمین (بهمیزان 4/1) و مجموع ارزش نسبی (بهمیزان 94/0) به کشت مخلوط 100 به 60 زیره سبز- بالنگوی شهری در شرایط عدم کنترل علفهای هرز مربوط بود. کمترین LER و RVT نیز در شرایط عدم کنترل علفهای هرز و در الگوی کشت 100 به 20 زیره سبز- بالنگوی شهری بهدست آمد. پس میتوان گفت که کشت مخلوط افزایشی زیره سبز- بالنگوی شهری، بهویژه در شرایط عدم کنترل علفهای هرز، نسبت به تککشتی هر یک از دو گیاه برتری داشته و ضمن ایجاد تنوع و پایداری تولید و مهار علفهای هرز مزرعه، کارایی استفاده از زمین را نیز افزایش میدهد.
Dragon’s head
Intercropping
Land equivalent ratio
Weed
yield
2019
12
22
1497
1510
https://agry.um.ac.ir/article_37381_90512f1033c02cbe2f99c6a4c2eca5a2.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
ارزیابی شاخصهای کارایی مصرف منابع و حاصلخیزی خاک در نسبتهای کشت مخلوط ارزن مرواریدی (Pennisetum americanum L. ) و بادامزمینی (Arachis hypogeae L.)
زهرا
خمر
مهدی
دهمرده
عیسی
خمری
سید محسن
موسوی نیک
بهمنظور بررسی اثر فواصل بین ردیف، وجین علفهای هرز و نسبتهای کشت مخلوط ارزن مرواریدی (Pennisetum americanum L) و بادامزمینی رقم گلی (Arachis hypogea L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1391 در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل چهار نسبت کاشت سری جایگزینی و افزایشی (ارزن خالص، 50 درصد ارزن + 50 درصد بادامزمینی، 100 درصد ارزن + 100 درصد بادامزمینی و بادامزمینی خالص)، سه سطح وجین علفهای هرز (عدم وجین، یکبار وجین و دوبار وجین علفهای هرز) و فواصل بین ردیفها با دو سطح (40 و 50 سانتیمتر) در نظر گرفته شد. صفات مورد ارزیابی منابع محیطی شامل (تشعشعات فعال فتوسنتزی، دما و رطوبت)، عناصر غذایی خاک شامل (نیتروژن (N)، منیزیم (Mg)، کلسیم (Ca) و کربن (C)) و جهت ارزیابی کشت مخلوط نسبت به خالص از شاخص نسبت برابری زمین استفاده گردید. تمامی صفات مورد بررسی تحت تأثیر سیستم کاشت قرار گرفتند. اثر متقابل معنیداری بین سیستم کاشت، وجین علفهای هرز و فواصل بین ردیفها در میزان جذب نور، دما و رطوبت وجود داشت. نتایج نشان داد که میزان تابش فعال فتوسنتزی جذب شده در کشت مخلوط بالاتر از کشت خالص هر دو گیاه بود. نتایج تغییرات عناصر غذایی خاک نشان داد که مقدار عناصر دو ظرفیتی (کلسیم و منیزیم) در مخلوط افزایشی و تککشتی ارزن بیشتر از مخلوط جایگزینی و تککشتی بادامزمینی بود. تیمار مخلوط افزایشی بالاترین نسبت برابری زمین (65/1) را به خود اختصاص داد. در مجموع، کشت مخلوط همراه با افزایش فواصل بین ردیفها و وجین علفهای هرز موجب افزایش میزان عناصر خاک پس از برداشت محصول و افزایش حاصلخیزی خاک شد و تیمار 100 درصد ارزن + 100 درصد بادامزمینی بهدلیل بهرهبرداری بهتر از منابع، افزایش حاصلخیزی خاک و افزایش عملکرد نسبت به کشتهای خالص برترین تیمار آزمایش بود.
Land equivalent ratio
Photosynthetically active radiation
Soil temperature
Volumetric soil moisture
2019
12
22
1511
1525
https://agry.um.ac.ir/article_37387_939f81a96edfb55140c503f901c52a97.pdf
Journal Of Agroecology
Journal Of Agroecology
2008-7713
2008-7713
1398
11
4
پهنهبندی آگرواکولوژیکی نظامهای تولید گندم (Triticum aestivum L.) دشت کشاورزی شاوور خوزستان با بهکارگیری فناوری RS و GIS
عبدالنور
مصدقی
ناصر
اکبری
عبدالمهدی
بخشنده
فریدون
سرمدیان
بهروز
نصیری
سعید
صوفی زاده
استفاده درست و بهینه از اراضی کشاورزی مستلزم ارزیابی دقیق منابع آگرواکولوژیکی بومنظام تولید یک منطقه است، و یکی از سازوکارهای مؤثر برای درک این توانمندی پهنهبندی اگرواکولوژیکی میباشد. در این مطالعه، بهمنظور پهنهبندی اگرواکولوژیکی نظامهای تولید گندم آبی (Triticum aestivum L.) دشت کشاورزیخیز شاوور خوزستان از تصاویر ماهوارهای و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. پس از پهنهبندی در نهایت، هشت پهنه اگرواکولوژیکی بهدست آمد. سپس مشخصات اقلیم، خاک و توپوگرافی هر پهنه با نیازهای رویشی گندم مقایسه و کلاسهای تناسب اراضی با استفاده از روش پارامتریک (ریشه دوم) و استوری تعیین شدند. نتایج نشان داد که کلاس تناسب اقلیم برای محصول گندم بسیار مناسب (S1) میباشد. بر اساس این روشها بهترتیب تقریباً 42 و 58 درصد اراضـی در کـلاسهای نسبتاً مناسب (S2) و تناسب بحرانی (S3) قرار گرفتند. علاوهبراین، از محدودیتهای عمده در منطقه شامل حاصلخیزی ضعیف خاک، کمبود ماده آلی، پایین بودن ظرفیت تبادل کاتیونی (C.E.C) و همچنین شور و سدیمی بودن اراضی میباشد. پتانسیل تولید گندم نیز با استفاده از روش فائو محاسبه، و مقدار آن 6823 کیلوگرم در هکتار بهدست آمد. همچنین پتانسیل تولید اراضی در هر یک از پهنهها، نیز برآورد شد، که بهدلیل اثرات عوامل محدودکننده فوقالذکر پتانسیل تولید اراضی گندم در پهنههای موسوم به اراضی خلف عزیز (A)، بام دژ (B)، الهایی (C)، علی چعب (D)، کرخه (E)، عبدالخان (F)، سید عباس (G) و بیت حاتم (H) بهترتیب 28، 60، 60، 60، 55، 52، 40 و 51 درصد کاهش نشان داد که با اصلاح این محدودیتها مثل اعمال مدیریت صحیح از قبیل افزایش ماده آلی به خاک و آبشویی اراضی میتوان تولید محصول را در این بومنظامها افزایش داد.
Agroecological zonation
Potential yield
Land suitability
wheat
2019
12
22
1527
1543
https://agry.um.ac.ir/article_37390_11ea556da39ec4a953d26600a7f611ec.pdf