TY - JOUR ID - 40621 TI - بررسی تعاملات بین گونه‌ای بخش زیرزمینی در کشت مخلوط گیاه سویا (Glycine max (L.) Merrill) و دان‌سیاه (Guizotia abyssinica Cass.) JO - بوم شناسی کشاورزی JA - AGRY LA - fa SN - 2008-7713 AU - نامداری, میثم AU - عباسی, رحمت AU - پیردشتی, همت اله AU - زعفریان, فائزه AD - گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران AD - گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران AD - پژوهشکده ژنتیک و زیست‌فناوری طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.منابع طبیعی ساری AD - گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران. Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 15 IS - 3 SP - 447 EP - 465 KW - ترکیبات ثانویه KW - عصاره ریشه KW - فعالیت کل میکروبی خاک KW - نیتروژن حاصل از تثبیت بیولوژیک DO - 10.22067/agry.2021.70707.1048 N2 - ارتباط بین گونه­ای گیاهان در بخش زیرزمینی یک موضوع کلیدی جهت شناسایی ساز و کار رقابت و بهره­وری در کشت مخلوط است. بنابراین، به‌منظور ارزیابی تعاملات بخش زیرزمینی در نسبت­های مختلف کشت مخلوط گیاه دان­سیاه (Guizotia abyssinica Cass) و سویا (Glycine max (L.) Merrill) آزمایشی در دو سال زراعی (97- 1396و 98- 1397) و به‌صورت طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل نسبت­های کاشت 0:100، 25:75، 50:50، 75:25 و 100:0 (به‌ترتیب دان­سیاه- سویا) به‌روش جایگزینی بودند. بر اساس نتایج به‌دست آمده، نسبت­های مختلف کاشت اثر معنی‌داری بر درصد نیتروژن حاصل از تثبیت بیولوژیکی، میزان فعالیت کل میکروبی خاک، فعالیت ریشه و مقدار فنول و فلاونوئید موجود در عصاره ریشه گیاه دان­سیاه داشتند. تمامی نسبت­های مختلف کشت مخلوط در مقایسه با تیمار کشت خالص دارای قابلیت تثبیت بیولوژیکی نیتروژن بیشتری بودند. بیشترین افزایش درصد نیتروژن حاصل از تثبیت بیولوژیکی در هر دو سال زراعی مربوط به مرحله 90 روز پس از کاشت بود. در این مرحله نسبت کاشت 50:50 به‌ترتیب در سال­های مورد مطالعه با میانگین 46/85 و 58/91 درصد بیشترین درصد نیتروژن حاصل از تثبیت بیولوژیکی را در اختیار داشت. علاوه‌بر مطالب مذکور مجموع فعالیت کل میکروبی خاک در نسبت­های مختلف کشت مخلوط بیشتر از کشت خالص گیاهان مورد مطالعه بود و در مرحله 60 روز پس از کاشت نسبت کاشت 50:50 با میانگین 56/34 (g.Fluorecsceine.g-1.h-1μ) دارای بیشترین میزان فعالیت میکروبی خاک بود. همچنین گیاه دان­سیاه در نسبت­های مختلف کشت مخلوط ضمن افزایش فعالیت ریشه از میزان فنل و فلاونوئید بیشتری نیز در عصاره ریشه برخوردار بود. نسبت­های مختلف کشت مخلوط نیز از نظر تولید ترکیبات ثانویه موفق­تر از کشت خالص گیاه دان­سیاه عمل کردند. در نهایت، افزایش معنی­داری درصد نیتروژن حاصل از تثبیت بیولوژیکی و علاوه‌بر آن فعالیت بیشتر ریشه گیاه دان­سیاه به‌عنوان گیاه مکمل در نسبت­های کشت مخلوط می­تواند نقش مهمی در پویایی تعاملات بین­گونه­ای در بخش زیرزمینی در الگوی کشت مخلوط داشته باشد. UR - https://agry.um.ac.ir/article_40621.html L1 - https://agry.um.ac.ir/article_40621_12b18b3a8c4e8c5f2f54410bda51f13b.pdf ER -