TY - JOUR ID - 37358 TI - نقش اصلاح‌کننده‌های خاک‌های آهکی بر عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه (Nigella sativa L.) JO - بوم شناسی کشاورزی JA - AGRY LA - fa SN - 2008-7713 AU - سیدی, سید محمد AU - رضوانی مقدم, پرویز AU - خواجه حسینی, محمد AU - شاهنده, حمید AD - دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران AD - دانشـکده کشـاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران AD - گروه علوم خاک و گیاه، دانشگاه تگزاس آمریکا Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 11 IS - 4 SP - 1437 EP - 1448 KW - باکتری تیوباسیلوس KW - درصد اسانس KW - درصد روغن KW - گوگرد KW - ورمی کمپوست DO - 10.22067/jag.v11i4.27851 N2 - به‌منظور تأثیر گوگرد و باکتری‌های اکسید‌کننده گوگردی بر میزان مصرف فسفر و تأثیر آن بر عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه (Nigella sativa L.) در خاک آهکی، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. این مطالعه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار طراحی شد. چهار اصلاح‌کننده خاک آهکی (شاهد، ورمی‌کمپوست + باکتری تیوباسیلوس، گوگرد + باکتری تیوباسیلوس و ورمی‌کمپوست + گوگرد + باکتری تیوباسیلوس) و سه سطح کاربرد فسفر (صفر، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب به‌عنوان عامل اول و دوم آزمایش انتخاب شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ و وزن خشک بوته سیاهدانه در مرحله گل‌دهی به‌طور معنی­دار تحت تأثیر اثر متقابل مقدار فسفر و اصلاح‌کننده­های خاک قرار گرفتند. هم‌چنین اثر متقابل ذکر شده بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک سیاهدانه معنی‌دار بود. در شرایط عدم کاربرد فسفر، نقش تیمار گوگرد + باکتری تیوباسیلوس در افزایش معنی­دار عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک سیاهدانه بیش از کاربرد 30 و 60 کیلوگرم در هکتار فسفر به تنهایی بود. کاربرد ورمی‌کمپوست + باکتری تیوباسیلوس به تنهایی و یا همراه با گوگرد بیش‌ترین تأثیر معنی­دار را در افزایش عملکرد دانه و بیولوژیک سیاهدانه داشت. به‌طوری‌که در نتیجه کاربرد تیمار ورمی‌کمپوست + باکتری تیوباسیلوس و نیز تیمار ورمی‌کمپوست + گوگرد + باکتری تیوباسیلوس، عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد به‌ترتیب تا 3/63 و 4/84 درصد افزایش یافت. در خاک­های آهکی، اکسیداسیون بیولوژیکی گوگرد به تنهایی و یا همراه با کود ورمی‌کمپوست می­تواند به راهکاری مناسب جهت فراهمی بیش‌تر فسفر در خاک و افزایش عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه مطرح باشد.   UR - https://agry.um.ac.ir/article_37358.html L1 - https://agry.um.ac.ir/article_37358_cb94551a9ed83593c505c534a17a6a1f.pdf ER -