%0 Journal Article %T تأثیر تنش خشکی و اسید هیومیک بر رشد، عملکرد و شکر تولیدی چغندرقند (Beta vulgaris L.) %J بوم شناسی کشاورزی %I دانشگاه فردوسی مشهد %Z 2008-7713 %A اسماعیلی, امراله %A تدین, محمود رضا %D 2019 %\ 03/21/2019 %V 11 %N 1 %P 185-198 %! تأثیر تنش خشکی و اسید هیومیک بر رشد، عملکرد و شکر تولیدی چغندرقند (Beta vulgaris L.) %K شاخص سطح برگ %K عملکرد ریشه %K درصد قند خالص %R 10.22067/jag.v11i1.62811 %X با توجه به قرار گرفتن ایران در اقلیم خشک و نیمه‏خشک جهان، توجه به اثرات تنش رطوبتی بر رشد گیاه چغندرقند ضروری به نظر می‌رسد. اسید هیومیک می‌تواند به‌طور مستقیم، اثرات مثبتی بر رشد گیاه بگذارد. رشد قسمت هوایی و ریشه گیاه چغندرقند (Beta vulgaris L.) توسط اسید هیومیک تحریک می‌شود، ولی اثر آن روی ریشه، برجسته‌تر است، حجم ریشه را افزایش داده و باعث اثربخشی سیستم ریشه می‌گردد. آزمایش به‌صورت کرت‌‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهرکرد با عرض جغرافیایی 32 درجه و 21 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 50 درجه و 49 دقیقه شرقی و ارتفاع 2050 متر از سطح دریا در سال 1394 انجام شد. تیمارها شامل چهار سطح مختلف تنش خشکی شامل حفظ رطوبت خاک در حد 100 % ظرفیت زراعی (بدون تنش)، حفظ رطوبت خاک در حد 85 % ظرفیت زراعی (تنش ملایم)، حفظ رطوبت خاک در حد 70 % ظرفیت زراعی (تنش متوسط) و حفظ رطوبت خاک در حد 45 % ظرفیت زراعی (تنش شدید) به‌عنوان عامل اصلی و کاربرد چهار سطح مختلف اسید هیومیک به صورت پودر HUMAX95%-WSG (شرکت بازرگان کالا) به نسبت‌های صفر، 2، 4 و 6 کیلوگرم در هکتار) ) به‌صورت محلول‌پاشی در سه مرحله شامل مرحله چهار برگی، هشت برگی (پس از وجین) و شانزده برگی (پس از دومین مرحله خاک‌دهی) به عنوان عامل فرعی، اجرا شد. وزن شاخساره از ابتدای اندازه‌گیری‌ها روند افزایشی داشت ولی محدودیت آب باعث کاهش شیب افزایش وزن شاخساره شد و این کاهش شیب باعث شد تا در نهایت در تیمارهای تنش خشکی، حداکثر وزن شاخساره نسبت به تیمار شاهد، کاهش یافت. در همه سطوح آبیاری و غلظت‌های اسید هیومیک، شاخص سطح برگ تا اواسط فصل رشد روند افزایشی داشت و پس از آن نسبت به نیمه اول فصل رشد با شیبی ملایم‌تر، شروع به کاهش کرد. کاربرد اسید هیومیک باعث افزایش عملکرد ریشه شد و با افزایش مقدار اسید هیومیک، عملکرد ریشه نیز روند افزایشی نشان داد به نحوی که در هر سطح تیمار آبیاری، بیشترین عملکرد ریشه از تیمار 6 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک و کمترین عملکرد ریشه از تیمار عدم کاربرد اسید هیومیک به دست آمد. کاهش آب مصرفی در تیمارهای 85، 70 و 45 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب باعث کاهش 5/0، 5/0 و 3/1 درصدی محتوای قند نسبت به تیمار شاهد شد. همچنین کاربرد 2 و 6 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک به ترتیب باعث 1/0 و 5/1 درصد کاهش محتوای قند شد، در حالی­که کاربرد 4 کیلوگرم اسید هیومیک تأثیری بر محتوای قند نداشت. کاربرد اسید هیومیک باعث افزایش عملکرد ریشه شد به نحوی­که در تیمارهای کاربرد 2، 4 و 6 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک، نسبت به تیمار عدم استفاده اسید هیومیک، عملکرد ریشه به ترتیب 6/41، 8/84 و 5/110 درصد افزایش نشان داد. کاربرد 6 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک در زراعت چغندرقند قابل توصیه می‌باشد. %U https://agry.um.ac.ir/article_36878_6df887613f35f5a41e8806bdede1b8b6.pdf